Seyahate Hazırlık

Pasaportunuzun süresi dolmuş mu?
Birçok ülkenin elçilikleri ve konsoloslukları, vize işlemleri için en az altı ay geçerliliği olan pasaport isterler.  Vize istemeyen ülkelerin de büyük bir kısmı ülkeye giriş izni vermek için altı ay geçerli bir pasaporta sahip olmanızı ister.  Dört veya beş ay geçerliliği olan pasaportlarıyla bazı ülkelerin kapısından geri çevrilen turistler olabilmektedir.  Singapur bunun tipik bir örneğidir.  Bu nedenle pasaportunuzun süresini kontrol edin. Geçerlilik süresini uzatabilmek için gerekli bilgileri http://www.egm.gov.tr/onlinepasaport.asp adresinde bulabilirsiniz.

Başvurular ise İl Emniyet Müdürlükleri Pasaport dairelerine yapılır. TC Kimlik Numaranızı http://tckimlik.nvi.gov.tr adresinden öğrenebilirsiniz.

Pasaportunuzu iyi koruyun.
Seyahate çıkmadan önce, seyahat anında ve sonrasında pasaportunuz çok değerli ve önemlidir, onu iyi koruyun. Hiçbir şekilde yetkisiz kişilere teslim etmeyin ve valizinizin içine koymayın.  Pasaportunuzun numarasını, geçerlilik süresini, veriliş yerini ve tarihini, bir başka yere not edin,  önemli sayfaların fotokopilerini alın ve ayrıca 2 adet vesikalık fotoğrafınızla birlikte bütün bu bilgileri el çantanızın dışında bir yerde saklayın. Pasaportunuz siz yurt dışındayken kaybolur veya çalınırsa derhal yerel polis karakoluna ve en yakın Türkiye Büyükelçiliği’ne veya Konsolosluğu’na haber verin. Böyle bir durumda, gerekli işlemlerin yapılmasının ardından size geçici bir pasaport verilecektir.

Türk büyükelçiliği ve konsolosluğunun bulunmadığı yerlerde, polis raporu sonrası düzenlenecek geçici bir belge ile dönüş yapılabilmektedir. Yalnız, pasaport kaybolduğu anda, eğer yeni pasaport temin etmek mümkün olmuyorsa artık sınır kontrolleri pek olmayan Schengen ülkeleri de dahil olmak üzere, bir üçüncü ülkeye geçmek yerine, dönüş programı izin veriyorsa, en kısa yoldan Türkiye’ye dönmeye çalışılmalıdır.

Birçok ülke için önceden vize alınması gereklidir.
Seyahatinizde ziyaret edeceğiniz veya transit geçeceğiniz ülkeler için önceden vize alınması gereklidir. Bir seyahat acentasının düzenlediği turla yola çıkıyorsanız, vizeler için gerekli bilgileri seyahat acentanız size verecek ve sizin sağladığınız belgelerle başvurunuzu yapacaktır. Bunun yalnızca bir yardım olduğunu, vizenizin alınmasının garanti edilmediğini unutmayın. Vizenizin verilip verilmemesi sizinle ve sunduğunuz belgelerin yeterliliği ile ilgilidir.

Eğer vizenizi doğrudan ilgili ülkenin konsolosluğundan şahsen alacaksanız, her ülkenin farklı koşulları olduğunu ve önceden bilgi verilmeksizin koşulların değiştirilebileceğini unutmayın. Hangi ülkelere vize gerektiği konusunda Dışişleri Bakanlığı’nın http://www.disisleri.gov.tr/MFA_tr adresinde bilgi bulabilirsiniz.

Daha garantili yol ise, gideceğiniz ülkenin konsolosluğunun web sitesine bakmaktır, çünkü ilgili web sitelerinde gerekli belgeler ve başvuru kuralları ayrıntılı olarak anlatılmakta hatta başvuru formları bulunabilmektedir.

Vizeniz kesinleşinceye kadar yurtdışı tur rezervasyonunuzu kesinleştirmemek bir çözüm olabilir.
Vizeniz alınamazsa ve bu bilgi turunuzun başlamasından 2 gün önce gelirse, seyahat acentasının bu turu başkasına satma şansı kalmaz, bu yüzden tur bedelinizin bir kısmına ya da tamamına el konabilir. Böyle bir durumla karşılaşmamak için yurtdışı turlara katılma kararını olabildiğince erken vermek, vize için gereken belgeleri eksiksiz tamamlamak, gerekirse vizeniz ile bizzat uğraşmak ve vizeniz kesinleşinceye kadar yurtdışı tur rezervasyonunuzu kesinleştirmemek doğru olabilir.

Her belgenin fotokopisini alın.
Pasaport, uçak bileti, nüfus cüzdanı, seyahat çekleri, kredi kartları, ülke vizeleri, seyahat acentası, doktor, otel vb. adres ve telefonların en az ikişer nüsha fotokopisini alın ve birini üzerinizde taşıyın, diğerini güvenli bir yerde saklayın. Üçüncü bir fotokopiyi de sizinle birlikte yolculuk etmeyecek ama kolayca ulaşabileceğiniz ve gerekirse size faks çekerek bu belgeleri iletebilecek bir yakınınıza verebilirsiniz.

Gerekli olabilecek tüm telefon numaralarını yanınıza almayı unutmayın.

• Kredi Kartınızı almış olduğunuz bankanın Kredi Kartları Merkezi ve kartınızı iptal ettirmeniz gerektiğinde aramanız gereken bölümünün,
• Sağlık Sigortanızın Acil Durumlar için vermiş olduğu,
• Pasaportunuzu almış olduğunuz Emniyet Müdürlüğü’nün,
• Seyahat Acentanızın,
• Rehberinizin,
• Kalacağınız otellerin,
• Acil durumlarda temasa geçilmesini istediğiniz yakınlarınızın,
• Gittiğiniz ülkedeki Türkiye konsolosluk ve büyükelçiliklerinin telefonlarını yine iki kopya olarak hazırlayıp
birini yanınıza alın diğerini ise kolayca ulaşabileceğiniz bir yakınınıza bırakın.

Sağlıkla İlgili Konular
7. Reçeteleriniz
Kullandığınız ilaçların başka ülkelerdeki ticari adları farklı olabileceği için doktorunuzdan ve eczacınızdan ilaçların markasını değil de içeriğinin veya bileşenlerinin Latince isimlerini öğrenmeniz yararlı olacaktır. Bazı doktorlar reçeteleri İngilizce olarak yazabilmekte ve bu reçetelerle birçok ülkede ilaç alınabilmektedir. İlaçlarınızın kutularını da yanınıza alabilirsiniz zira aktif madde adı ve miktarı markanın hemen altında yazar. Ayrıca numaralı gözlüklerinizin reçetesini de yanınızda bulundurunuz.

Ne var ki 3-5 gün aynı şehirde kalınmadığı takdirde, gözlük yaptırmak vb. hem çok zor hem de çok pahalıdır. Doktor reçetesi olmadan, eczaneler ilaç vermeye yanaşmayabilir. Avrupa ülkelerinden yalnızca hafif ağrı kesiciler ve benzerlerinin reçetesiz alınabildiğini unutmayın.

8. Sağlık sorunlarınızla ilgili bilgileri yanınızda bulundurun.
Özel sağlık sorunlarınızla ilgili olarak doktorunuzdan, yabancı bir doktora göre sağlık bilgilerinizi hazırlamasını isteyin. Bu raporda adınız, adresiniz, sosyal güvenlik numaranız, sağlık sigortasıyla ilgili bilgiler, acil durumlarda aranacak kişi ad, adres ve telefonları, kan grubunuz, sağlık sorununuz hakkında bilgi, halen almakta olduğunuz ilaçlar ve dozajları, alerjiniz olan ilaçlar, daha önce hastanede yattıysanız nedenleri ve olduğunuz aşılar ve tarihleri yer almalıdır.

9. Yola çıkmadan önce gerekli aşıları yaptırın.
Bazı ülkeler, Angola, Benin, Bolivya, Burkina Faso,Kamerun, Kolombiya, Kongo Demokratik Cumhuriyeti,Ekvador, Fransız Guyanası, Gabon, Gambiya, Gana, Gine Bisseau, Liberya, Nijerya, Peru, Sierra Leone, Sudan, Venezuella ve Zaire gibi ülkelere son üç ay içersinde gitmiş veya buralardan transit olarak geçmiş kişilerden sarı hummaya karşı aşılandıklarına dair uluslararası aşı belgesi ister. Eğer

seyahat edeceğiniz ülkeler bunlardan biriyse, belirli

hastalıklara karşı aşı yaptırmanız gerekebilir. Bünyenizin

bu aşılara tepki göstermesi söz konusu olabileceği

için, seyahate çıkmadan belli bir süre önce

aşı olmanızda yarar vardır. Marmara Üniversitesi

Tıp Fakültesi’nce sağlanan bu hizmet hakkında

(216) 492 4750, 360 9600 numaralı telefonlardan bilgi alabilirsiniz. Ayrıca http://saglik.tr.net adresinden

de genel bilgilere ulaşılabilir.

Sıtma tehlikesi olan bölgelerde kinin tabletlerinin

önceden alınması, bunun dışında Tibet, Peru, Bolivya

gibi yüksek rakımlı ülkelerde yükseklik hastalığına

karşı ilaç kullanılması gerekebilir.

Aşılara ek olarak, seyahatten önce gerekli direncin

sağlanabilmesi için bazı ilaçların da alınması gerektiğini

unutmayın.

Ayrıca Hepatit ve AIDS’e karşı her zaman dikkatli

olmak gerekmekle birlikte özellikle Güney Afrika

ve uzakdoğuda bazı ülkelerin büyük risk taşıdığını

anımsatmakta yarar var.

10. Yurt dışında satın alınması hem güç,

hem de pahalı olan ve kullanmak

zorunda olduğunuz malzemelerin her

birinden mümkünse yanınıza ikişer

tane alın.

Numaralı gözlükler, lensler veya protez gibi kullanmak

zorunda olduğunuz malzemeler bunlara örnek

olarak verilebilir.

11. Yola çıkmadan önce sağlıkla ilgili

merkezler hakkında bilgi edinin.

Seyahatinizde ziyaret edeceğiniz bölgelerde güvenilir

kişi ve kurumlar hakkında bilgi edinmek için

doktorunuza veya diş hekiminize başvurun. Ayrıca

özel sağlık sigortanız yurt dışında da geçerliyse size

başvurabileceğiniz kişi ve kurumların listesini ve

adreslerini vereceklerdir. İngilizce bilenlerin rahatlıkla

www.iamat.org adresinden ulaşabileceği “International

Association for Medical Assistance for

Travellers”e ücretsiz üye olabilir ve bilgi sağlayabilirsiniz.

Ancak buraya en az 8-10 hafta önceden

başvuru yapılmalıdır.

12. Yola çıkmadan önce diş hekiminizi

ziyaret edin.

Tatildeyken diş ağrısı çekmemek için, yolculuk öncesinde

dişlerinizi kontrol ettirmenizde ve olası kötü

sürprizlere karşı diş hekiminizin önereceği ilaçları

yanınıza almanızda büyük yarar var. Özellikle uzun

süreli uçuşlarda kabin basıncı, diş ağrısını kuvvetlendirir

ve daha ilk günden sizi yola çıktığınıza

pişman edebilir.

13. Beslenmeyle ilgili özel konuları

önceden seyahat acentanıza,

havayolları firmanıza veya gemi

organizasyonuna bildirin.

Diyabetliyseniz, domuz eti yemek istemiyorsanız,

koşer mönü istiyorsanız, vejetaryenseniz, tuzsuz yemek

zorundaysanız ya da benzeri başka talepleriniz

varsa, önceden bildirmek koşuluyla sizin için özel

yemekler hazırlanabilir. Türkiye’den ve Türkiye’ye

doğru yapılan uçuşlarda hiçbir firma domuz eti

servisi yapmaz ama yurtdışındaki iç hat uçuşlarda

ya da iki yabancı ülke arasında yapılan uçuşlarda

domuz eti servisi yapılması olasılığı vardır. Bunun

için biniş kartınızı alırken havalimanında işleminizi

yapan yer görevlisine bu talebinizi hatırlatırsanız özel yemeğinizin uçağa yüklenmesini garanti altına

14. Şeker hastasıysanız önceden hazırlık yapın.

Diyabet teşhisi yeni konduysa veya nadiren seyahate

çıkan biriyseniz mutlaka doktorunuzla görüşün.

Şeker hastalarının seyahatleri boyunca, insülin ve

diyet tedavilerini aksatmamaları, diyet ürünlerini

yanlarında bulundurmaları gerekir.

15. Fiziksel engeliniz varsa seyahatiniz

hakkında önceden bilgi edinin.

Otelinizin konumu ve koşulları, otobüste kaç saat

yolculuk edeceğiniz veya günde ne kadar ve hangi

koşullarda yürüyüş yapmanız gerekeceği hakkında

bilgi edinmeniz hazırlıklı olmanızı sağlayacaktır.

16. Fiziksel engelliyseniz uçakta en

öndeki koltuğu isteyin.

Havayolu firmaları çoğu kez ön koltukları engelliler

için ayırır. Ön koltuk için doktorunuzdan bir yazı

alarak bir nüshasını uçuş işlemleri sırasında ilgililere

gösterin, fakat bu koltukların uçuş gününden

önce garanti edilemeyeceği aklınızda bulunsun.

 

Sigorta

Özel sigortanızın yurtdışı sağlık kapsamını kontrol edin.

Varsa özel sağlık sigortanızın yurt dışında başınıza

gelebilecek herhangi bir kaza veya hastalık halinde

neleri kapsadığını araştırın ve mümkünse poliçenizi

hırsızlık, bagaj kaybı veya hasarı gibi konuları da

içerecek şekilde genişletin.

18. Seyahat acentanızın sunduğu bir sigorta paketi olup olmadığını öğrenin.

Seyahat acentalarının ve tur operatörlerinin bazıları,

pek de pahalı olmayan ve gezinizi iptal etmeniz,

ertelemeniz veya aniden geri dönmeniz gibi acil

durumlarda sizi koruyabilen bir sigorta paketi önerebilir.

Bu konuda bilgi almanızda ve koşulları iyice

değerlendirmenizde yarar var. Bu türden seyahat

sigorta paketleri çok önemlidir, haftalık ya da iki

haftalık turlar için toplam 20-30 Amerikan Doları civarındaki

bu sigortalar kesinlikle tavsiye edilir.

Para

19. Gideceğiniz ülkenin para birimini

öğrenin.

Avrupa Birliği ülkelerinin hemen hemen hepsinde

artık tek para birimi olarak “Euro” kullanılmaktadır.

Yola çıkmadan hemen önce gideceğiniz ülkede

kullanılan para birimini ve değerini mutlaka kontrol

edip hesaplarınızı buna göre ayarlayın.

Bugünkü koşullarda hemen hemen her türlü dövizi

Türkiye’den satın almanız halinde az da olsa daha

karlı olduğunuzu söyleyebiliriz.

20. Yurtdışında ATM (Bankamatik)

kartları kullanılabilir.

Önerimiz yine de bankanızla temasa geçerek, gideceğiniz

ülkede bankamatik kartınızın ve şifrenizin

(pin code) geçerli olup olmadığını öğrenmeniz ve

yabancı bir ülkede bankamatik kullandığınız için

ekstra bir ücret ödeyip ödemeyeceğinizden emin

olmanızdır. Ayrıca, banka kartlarının arka yüzündeki

manyetik şerit, bazı havaalanlarındaki X-ışınlı

güvenlik makinelerinden geçerken bozulabilir. Bu

yüzden anahtarlarınız, cep telefonunuz ve bozuk

paralarınızla birlikte banka kartlarınızı da makinelerin

yanındaki özel kutu veya bölmelere koyunuz.

Yanınızda büyük miktarda nakit para taşımamaya

özen gösterin.

Kredi kartı olarak kullandığınız kartla geceleri ve

hafta sonlarında mümkün olduğunca para çekmemeye

çalışın. Yanınızda ayrı bir bankamatik kartınız

bulunmasına özen gösterin. Tek kart rahatlık

gibi gelir ama ATM bunu yutarsa kredi kartınızı da

yitirmiş olursunuz.

Yurtdışından kredi kartıyla nakit (cash-advance)

para çekmek, yüksek komisyonlar uygulanabileceği

için pahalıya mal olan bir yöntemdir. Her bankanın

farklı bir uygulaması olduğundan, emin olmak için

bankanızdan ayrıntıları öğrenmenizde yarar vardır.

Bu yüzden harcamalarınızı belirli noktalara dikkat

etmek (bkz. Kredi kartları) koşuluyla, kredi kartı ile

yapmanız daha iyi olacaktır.

21. Para ve Seyahat Çekleri

Türk Lirasının diğer birçok para birimine göre değerinin

daha düşük olması ve kolay çevrilebilen türden

bir para birimi olmaması nedeniyle yanınızda

ABD Doları veya Euro gibi bir para bulundurmanızı

öneririz. Ancak her ülkenin yabancı paraya farklı

gözle baktığını ve her yerde dolarla veya kredi kartıyla

alışveriş yapamayacağınızı da unutmayın.

Bazı ülkelerde sadece o ülkelerin para birimi ile seyahat

etmenize izin verileceği ve büyük şehirlerin

dışında otellerden başka hiçbir yerde döviz bürosu

bulunmayabileceği için, gideceğiniz ülkenin özel

koşulları hakkında bilgilenmeyi ihmal etmeyin.

Örneğin, Güney Amerika’da en yaygın yabancı para

birimi Amerikan Dolarıdır. Her ne kadar döviz bürolarında

kabul edilmekteyse de, Euro henüz fazla

tanınmadığından verilen kur düşük olacaktır. Seyahat

Çekleri birçok yerde kabul edilmektedir ve döviz

bürolarında ve bankalarda rahatça bozdurulabilir.

Brezilya’da Visa, Mastercard, American Express ve

Diners Club kartları geçmektedir.

Kredi Kartınızın önlü-arkalı fotokopisini almanızı,

Kartınızı almış olduğunuz bankanın Kredi Kartları

Merkezinin ve acil durumlarda aramanız gereken

bölümünün numaralarını da yanınızda bulundurmanızı

daha önce anımsatmıştık.

Tatsız bir hırsızlık olayı karşısında gafil avlanıp

kredi kartsız kalmamanız için ayrı bir yerde tutacağınız

ikinci bir kartın yararını bilmekle birlikte,

unutmamanız gereken diğer bir nokta da mümkün

olduğu kadar az sayıda kredi kartını yanınıza almanızdır.

Fazladan yanınızda olacak her kartın ekstra

risk olduğunu unutmayın.

Yurt dışındaki döviz bürolarında gördüğünüz rakamlar

size ilk anda çekici gelebilir ama unutmayın

ki birçok ülkede, üstelik de tanınmış döviz büroları

gerçek değerin çok üzerinde rakamlar afişe edebilirler.

Ne kadar dövize karşılık ne kadar “net” para

alacağınızı paranızı teslim etmeden hesap makinesiyle

hesaplatarak öğrenin. Daha sonra işlemi

geri çevirmek mümkün olmaz. Cazip görünen kur,

çoğu durumda brüt rakamdır veya alış değil satış

rakamıdır. Hatta belli miktarda bir para ve üzeri

miktarlar için geçerlidir ya da komisyon ve işlem

bedeli hariç tutulmuş olabilir.

Seyahat çekleri konusunda, hesaplarınızı bankalara komisyon ödeyeceğinizi göz önünde bulundurarak yapın ve sizin için en kazançlı ve en az riskli yönteme (nakit, kredi kartı ya da seyahat çeki) kendi kendinize karar verin.

Bazı ülkelerin parasını yalnızca gerektiği kadar bulundurmakta yarar vardır, çünkü birçok ülkede

geri dönerken yerel parayı geri vermekte zorlanabilirsiniz.

Hiçbir ülkede karaborsada para bozdurma vaadine

asla inanmayın ve böyle bir yola başvurmayın.

22. Yanınızda hesap makinesi bulundurun

ya da önceden bir dönüşüm tablosu

hazırlayın.

Her seferinde hesap makinesi kullanmak zor olacağı

için yabancı para birimlerini Türk lirasına çeviren

basit bir çizelge hazırlamanızı öneririz.

Örneğin:

1 Euro = 1.8 YTL

5 Euro = 9 YTL

10 Euro = 18 YTL

20 Euro = 36 YTL

50 Euro = 90 YTL

100 Euro = 180 YTL

(Not: Buradaki değerler yalnızca örnek olup yayına

hazırlık sırasındaki kurlar baz alınmıştır.)

Örnektekine benzer bir çizelgeyi, gideceğiniz ülkenin

para birimini ve banknot tutarlarını dikkate

alarak ve gideceğiniz dönemdeki değerlerine göre

hesaplayarak hazırlayabilirsiniz.

23. Büyük alışverişlerinizi kredi kartınızla

yapın ancak aşağıdaki konulara dikkat

Farklı kredi kartlarının farklı uygulamaları vardır.

Yurtdışında kredi kartınızla alışveriş yapacağınız zaman kartınız, bulunduğunuz ülkenin para birimine

göre tahsil edilebilir ve daha sonra bu değer ABD

dolarına çevrilip Türkiye’deki bankanıza ABD doları

olarak yansıyabilir. Bu durumda bankanız bunu en

yüksek kurdan size YTL olarak yansıtabilir. Sonuç

olarak alışverişiniz size çok daha pahalıya mal olabilir.

Yurt dışındaki alışverişlerinizde Türkiye’de döviz

ödemeli “yurtdışı kredi kartı” kullanmanızı tavsiye

ederiz ama bütün bu olumsuz koşulları göz önüne

alarak kredi kartını kullandığınız bankanızla ayrıntılı

bir görüşme yapmanız en doğrusudur.

Tüketici Hakları

24. Organize turlara katılmanın avantaj

ve dezavantajlarını iyi değerlendirin.

Organize bir tura katılmaya karar vermeden önce

iyi düşünün. Unutmayın ki, organize turlarda sizden

başka tüketiciler de olacaktır. Yani bu turlar

size özel turlar değildir. Bu turların sağlayacağı en

önemli avantajlar ücretlerinin uygunluğu, yeni insanlarla

tanışmanız, tur süresince yaşanan güzellik

veya sıkıntıların paylaşımıdır. Dezavantajlar ise,

kişisel zamanınızdan ve tercihlerinizden özveride

bulunmak, çoğunluğa ve planlanan programa uymak

zorunda olmanız olarak özetlenebilir.

Organize turlarda tur programı esastır. Programın

değiştirilmesi, zorunlu haller dışında, ancak seyahat

acentasının, rehberin ve tura katılanların hepsinin

değişikliği kabul etmesiyle mümkündür.

Rehberinize, yol arkadaşlarınıza ve kendinize eziyet

etmemek için vermeniz gereken karar, zamanınızı

ve tercihlerinizin çoğunu diğer katılımcılarla

paylaşmaya hazır olup olmadığınızdır. Buna hazır

değilseniz organize tura katılmamanızda büyük

yarar vardır.

25. Organize bir turdaki tüketici olarak

uymak zorunda olduğunuz kuralları

biliyor musunuz?

Tur esnasında keyfi ve kişisel davranışlarla programın

gecikmesine neden olanlar ile turda huzursuzluğa

yol açanlar seyahat acentasını temsil eden

rehber tarafından grubun dışında bırakılabilir. Bu

durumda tüketicinin herhangi bir tazminat hakkı

olmayacaktır.

26. Seyahat düzenlemek seyahat

acentalarının işidir. Turizm tüketicisi

olarak haklarınızı arayabilmek istiyor

musunuz?

Seyahat düzenlemek, 1618 sayılı Seyahat Acentaları

ve Seyahat Acentaları Birliği Kanunu ile bu kanuna

dayalı Seyahat Acentaları Yönetmeliğine göre yal-

29

nız TÜRSAB’a bağlı seyahat acentalarına özgü bir

faaliyettir. Seyahat Acentası olmayan kişi veya kuruluşların

düzenlediği seyahatler suç olduğu gibi, bu

türden turlara katılmanız durumunda tüketici haklarınızı

aramanız neredeyse olanaksızdır.

27. Tur düzenlemeye yetkili gerçek

Seyahat Acentasını nasıl tanırsınız?

Seyahatinizi satın alacağınız seyahat acentasının

görünür bir yerinde “TÜRSAB (Türkiye Seyahat

Acentaları Birliği) Üyelik Belgesi” ile “Seyahat

Acentası İşletme Belgesi” bulunur. Kapının dışında

da pirinçten TÜRSAB levhası olacaktır. Emin olmak

için TÜRSAB’a (Tel: 0212 259 84 04) danışabilir

veya http://www.tursab.org.tr adresinden

kontrol edebilirsiniz.

28. Seyahat Acentaları, yaptıkları işlere

göre üç gruba ayrılır, bunlar A, B,

ve C gruplarıdır.

Seyahat Acentaları ile ilgili daha ayrıntılı bilgiyi

kitapçığın sonundaki referanslar bölümünde bulabilirsiniz.

29. Katılacağınız turda lisanslı bir

“rehber” var mı? Bu hizmet satın

aldığınız turun ücretinin içine dahil

olan bir hizmettir.

Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre bir seyahat

acentası tarafından düzenlenen her turda Kültür ve

Turizm Bakanlığı’ndan belgeli bir profesyonel turist

rehberi bulunması zorunludur. Seyahat acentası

hiçbir açıklama yapmamış olsa da, Bakanlıktan belgeli

rehberin vereceği rehberlik hizmeti satın aldığınız

turun ücretinin içine dahil olan bir hizmettir,

bu hizmet sunulmazsa seyahat acentası, tüketiciye

karşı sorumlu olur.

Herhangi bir tura çıkmadan önce, hem müşteri

memnuniyeti hem de mevzuat gereği turunuzda Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan belgeli bir profesyonelturist rehberinin bulunmasına dikkat etmelisiniz. Bazı firmalar, yabancı bir ülkedeki işlerini yerel bir seyahat acentasına yaptırmakta; yerel acentalar da sizinle ilgilenmesi için kendi ülkelerindeki rehberleri görevlendirmektedir. Bu rehberlerin ilgilenmesi

gereken birden fazla grup olabileceği için istediğiniz

özel ilgiyi bulamayabilirsiniz. Bu nedenle turunuzda

lisanslı bir Türk rehber bulunmasına dikkat

30. Tur sözleşmesinde tur fiyatına

nelerin dahil veya hariç olduğu açıkça

belirtilmiş mi?

Seyahat Acentasının hazırladığı tur programının

veya sözleşmesinin gerçekte neler söylediğini iyice

sorgulayın. Tur güzergahınızda hangi turların, müzelerin,

ören yerlerinin, yemeklerin veya diğer hizmetlerin

ödediğiniz ücrete dahil olduğu, hangilerinin

ekstra ücret gerektirdiği açıkça yazılı mı? Hangi

şehir/kasaba/örenyeri/müze “sadece görülüyor” ya

da “gerçekten ziyaret ediliyor?” Kafanızda soru işaretleri

varsa seyahat acentanıza sorun ya da bu turu

daha önce yapmış birisiyle konuşmak istediğinizi

bildirin. Aklınıza gelebilecek her türlü soruyu mutlaka

sorun, emin olmadan karar vermeyin. Verilen

sözlü yanıtların broşür veya kataloglarda yazanlarla

çelişmesi durumunda geçerli olanın yazılı olanlar

olduğunu unutmayın, yanıtları yazılı olarak isteyin.

31

31. Seyahatinizin bilinçli olarak

programlandığından emin misiniz?

Seyahat acentanız, turda kalacağınız yerler hakkında

ne kadar bilgiye sahip? Firmadan bir yetkili

yakın zamanda oraları ziyaret etmiş mi? Bazen cezbedici

konfor ibareleri yalnızca vaat olabilir.

32. Katılacağınız turda ulaşım aracı

olarak uçak belirtiliyorsa, bu uçağın

tarifeli mi yoksa “charter” uçak mı

olduğunu öğrenin.

Her seyahat acentası, charter uçuş için dahi bilet

kesmek zorundadır. Tarifeli uçuşlardaki gecikmelerden

havayolu firması sorumludur.

33. Gittiğiniz ülkede araba kiralamak

istiyor musunuz?

Gideceğiniz ülkede araba kiralamayı düşünüyorsanız

rezervasyonları Türkiye’den yapmanızda yarar

var. Bunu seyahat acentanız ya da uluslararası hizmet

veren zincir firmalar aracılığıyla yapabilirsiniz.

Gideceğiniz ülkede ehliyetinizin geçerli olup olmayacağını

ya da uluslararası ehliyetin gerekli olup

olmadığını gitmeden önce öğrenmelisiniz.

34. Otelleriniz hakkında doğru sorular

Kalacağınız oteller, görmek istediğiniz yerlere ne

kadar yakın? Odaların klimaları termostatlı mı

yoksa merkezi mi? Asansörler çalışıyor mu? Yangın

merdiveni var mı? Kahvaltıda neler var?

Sizin için önemli ise, otelde kalacağınız odada, iki

kişilik büyük yatak (double-bed / french-bed), tek

kişilik iki ayrı yatak (twin bed) bulunması konusundaki

talebinizi seyahat acentanıza mutlaka önceden belirtin.

 

35. İptal koşullarını inceleyin.

Bir tur alıyorsanız, seyahatten vazgeçme hakkınız

var mı? İptal etmeniz halinde, paranızın geri ödenmesi

koşullarını dikkatle inceleyin. Ödemek zorunda

olacağınız bir bedel var mı? Bir sürprizle karşılaşmamak

için, fikrinizi değiştirdiğiniz takdirde tam

olarak neler olacağını iyice anlayın. Emin olmadıkça

kesin rezervasyonunuzu yaptırmayın.

36. Turunuzu satın alırken makbuzunuzu

almayı unutmayın.

Turun ödemesini nasıl yaparsanız yapın, verdiğiniz

nakit veya senetler için mutlaka makbuz alın.

37. Tura başlamadan önce, yazılı bir tur

sözleşmesi yapılması ve bu

sözleşmenin bir örneğinin tüketiciye

verilmesi zorunludur.

Bu sözleşmede yer alması zorunlu bilgiler:

a) Sözleşme taraflarının, isim, unvan, açık adres,

telefon ve varsa diğer erişim bilgileri,

b) Hareket, dönüş tarihi ve saatleri ile kesintiler

dahil turun süresi,

c) Tur sırasındaki duraklama yerleri ve nakil

bağlantıları dahil turun güzergahı, ulaşım

araçlarının cinsi, konaklama yeri ve sınıfı,

bunların süreleri, yemek öğün sayısı, rehber

ve turun ücreti ile tura dahil diğer hizmetlere

ilişkin bilgiler,

d) Tur öncesi ve tur sırasındaki fesh etme koşulları,

e) Seyahat acentasının kusuru veya sözleşmeye

kısmen ya da tamamen uymaması hallerinde

ödeyeceği tazminat ile ödenmiş olan paranın

iadesine ilişkin bir taahhüt,

33

f) Mücbir sebep sayılan haller ve bu hallerde

tarafların hak ve sorumlulukları,

g) Turun Türk Lirası olarak vergiler dahil fiyatı ve

ödeme şekli,

h) Vadeye göre faiz ile birlikte ödenecek Türk

Lirası olarak toplam satış fiyatı,

ı) Faiz miktarı, faizin hesaplandığı yıllık oran ve

sözleşmede belirtilen faiz oranının yüzde otuz

fazlasını geçmemek üzere gecikme faizi oranı,

j) Peşinat tutarı,

k) Ödeme planı,

l) Borçlunun temerrüde düşmesinin hukuki

sonuçları.

38. Bu sözleşmeyi okuyup imzalamanız

Okumadan atacağınız imza sonrasında “ben bunu

okumamıştım” biçiminde itiraz hakkınız olmadığını

unutmayın.

39. Sözleşmede öngörülen fiyat ve

koşullar değiştirilemez.

Ancak, liman ve havaalanına iniş vergileri gibi harç,

vergi ve ücretler ile döviz kurlarından kaynaklanan

fiyat değişikliklerine bu hüküm uygulanmaz.

Seyahat acentası, turdan önce, yukarıda belirtilen

nedenlerle meydana gelen fiyat artışını tüketiciye

vakit geçirmeksizin bildirir. Bu durumda tüketici

herhangi bir tazminat ödemeden sözleşmeden dönme

hakkını kullanır ya da değişiklikleri ve fiyat üzerindeki

etkisini açıkça belirten ek sözleşmeyi kabul

Tüketici, sözleşmeden döndüğü takdirde; seyahat

acentasının kendisine ikame bir tur sunabilmesi

halinde eşdeğerde bir başka tur alma ya da sözleşme

kapsamında ödemiş olduğu tüm bedeli 10 gün

içinde geri alarak sözleşmeden dönme haklarından

birini kullanabilir.

40. Sözleşmenin Devri

Tüketici, tura devam etmesinin mümkün olmaması

durumunda, hareketten en az 7 gün önce seyahat

acentasına niyetini bildirerek rezervasyonunu,

tur açısından geçerli tüm koşulları yerine getiren

bir üçüncü kişiye devredebilir. Bu durumda, turu

devreden ve devralan, sözleşmeye taraf seyahat

acentasına karşı, bakiye tutarın ve söz konusu devirden

doğan tüm ilave masrafların ödenmesinden

müteselsilen sorumludurlar.

41. Seyahat Acentasının Sözleşmeyi

Feshetmesi

Seyahat acentasının sözleşmeyi feshetmesi halinde

tüketicinin uğradığı zarar oranında tazminat hakkına

sahip olur. Ayrıca, seyahat acentası, tüketicinin

o güne kadar yaptığı tüm ödemeleri ve tüketiciyi

borç altına sokan tüm belgeleri 10 gün içinde tüketiciye

iade eder.

Sözleşmenin feshi, kayıt edilen tüketici sayısının,

turun düzenlenmesi için gerekli olan sayıya ulaşmaması

ve bu durumun bir fesih sebebi olduğunun

sözleşmede yer alması ya da seyahat acentası gerekli

tüm özeni göstermiş olmasına rağmen, mücbir

sebeplerden kaynaklanması halinde tüketicinin tazmin

hakkı doğmaz.

42. Turun broşürünü almayı unutmayın.

Seyahat acentası, tur hakkında bilgi isteyen tüketiciye

tanıtım amaçlı bir broşür vermek zorundadır.

Broşürün içerdiği hususlar, seyahat acentası için

bağlayıcıdır. Söz konusu özelliklerde yapılacak

değişiklikler ancak broşürde açıkça belirtilmek ve

35

sözleşme akdedilmeden önce tüketiciye bildirilmek

şartıyla, sözleşme akdedildikten sonra ise tarafların

açık mutabakatı ile değiştirilebilir.

43. Broşürde ne tür bilgiler olmalı?

Broşürde olması gereken bilgiler aşağıdaki gibi

özetlenebilir:

a) Vergiler dahil fiyat ve ödeme koşulları,

b) Gidilecek yer ve ulaşım biçimi,

c) Kalınacak yerin özellikleri,

d) Yemek ve gezi planı,

e) Tur programı,

f) Uluslararası seyahatlerde pasaport ve vize

koşulları,

g) Seyahat acentasının, tura katılacak tüketici

sayısının yeterli olmadığı durumda turun iptalini

tüketiciye bildireceği en son tarih.

44. Seyahat acentasının tüketiciye

vermesi gereken başka bilgi var mı?

Seyahat acentasının sözleşme akdedilmeden önce

tüketiciye yazılı olarak vermesi gereken bilgiler

şunlardır:

a) Seyahat acentasının yerel temsilcisinin

adı, adresi ve telefon numarası ile bunların

bulunmaması halinde tüketicinin zor durumda

kaldığında başvurabileceği yerel irtibat

noktasının adı, adresi ve telefon numarası,

b) Varsa ara durakların zamanı, yeri ve ulaştırma

bağlantıları ile yolcu tarafından kullanılacak

ulaşım aracının özellikleri,

S E Y A H A T E H A Z I R L I K

36

c) Reşit olmayan kişilerin yurt dışına yolculuğu

veya yurt dışında kalmaları halinde, tüketici

veya tüketicinin kaldığı yerle doğrudan teması

sağlayacak bilgiler,

d) Tüketici tarafından iptal masraflarını ya

da kaza veya hastalık halinde ülkesine geri

gönderilme de dahil olmak üzere yardım

masraflarını teminat altına alacak, isteğe bağlı

bir sigorta sözleşmesi yapılmasıyla ilgili bilgiler.

Kültürel Hazırlık

45. Gideceğiniz ülke hakkında bilgi

toplayın.

Ziyaret etmeyi planladığınız ülke hakkında Türkçe

veya yabancı dilde hazırlanmış rehber kitaplar

edinin. Güncel bilgi için internet sitelerini araştırın.

Daha önce o ülkeye gitmiş dostlarınıza hoşlandıkları

yerleri, değişik yemeklerin yendiği restoranları v.b.

sorun. Profesyonel ve deneyimli bir rehber eşliğinde

gidiyorsanız bunlara gerek olmayacaktır. Gideceğiniz

ülkenin tarihi, kültürü, idari şekli ve insanları

hakkında önceden bilgi sahibi olmanız o ülkeyi daha

iyi anlamanıza ve sevmenize katkıda bulunacaktır.

46. Yola önyargısız çıkın.

Türkiye’den ayrılıp başka bir ülkeye doğru yola

çıktığınızda, eve dönünceye kadar Türkiye’deki yaşam

tarzınızdan uzaklaştığınızı unutmayın. Aslında

seyahat bunun için yapılır. Seyahatiniz boyunca

esnek olmaya çalışın ve beklenmedik durumlardan

kendinize eğlence çıkarın. Sizi kuşatan yeni sesler,

kültürler, insanlar ve görüntülerle kucaklaşın. Yiyecekleri

deneyin, o ülkenin dilini konuşmaya çalışın,

ülkenin insanlarına sorular sorun, onlara gülümseyin.

Böylece eve döndüğünüzde güzel anılarla dolu

daha bilge bir insan olacaksınız.

37

Valiz Hazırlamak

47. Valiz seçimi ve önlemler

En pratik çözüm kendisi de hafif olan kumaş veya

naylondan yapılmış bir valiz seçmenizdir.

Valizinizin mutlaka asma ve/veya şifreli bir kilidi

olması gerekir. Valizinizden herhangi bir eşya çalındığı

zaman havayolu firmaları, bunu genellikle

“yolcunun ihmali” olarak değerlendirir. Bu nedenle,

havaalanında valizinizi naylon ile sardırmanızı

da tavsiye ederiz.

Valizinizi teslim alan görevli görülür derecede hasarlı

olması halinde bunu belgeleyecektir. Sağlam

valiziniz yolculuğun sonunda elinize hasarlı olarak

geçerse, bulunduğunuz havaalanını terk etmeden

önce ilgili kayıp eşya ofisine başvurup durumu

48. Yanınıza ihtiyacınızdan fazlasını

almayın ama valizinizi tam olarak

İhtiyacınız olan her şeyi bir kenara çıkartıp kümelere

ayırın, sonra da her şeyin yalnızca yarısını valize

yerleştirin ve birkaç dakika boyunca valizinizle evin

içinde şöyle bir dolaşın ve ne kadar ağır olduğunu

anlayın. Özellikle gümrüklü kısımlarda hamal bulmanın

ne kadar zor olduğunu unutmayın. Eğer seyahatinizin

tümü bir gemide geçecekse veya tek bir

şehirde tek bir otelde kalacaksanız, yalnızca bir kez

valiz açma ve toplama derdiniz olacağından biraz

daha fazla eşya alabilirsiniz.

Valizinizi tam olarak doldurursanız içindekiler alt

üst olmayacak ve kolay kolay buruşmayacaktır.

Kazak ve iç çamaşırlarınızı rulo yapıp valizin alt

kısmına yerleştirebilirsiniz. Daha üste ise kırışan

giysilerinizi fazla katlamadan koymanız iyi olur.

S E Y A H A T E H A Z I R L I K

38

49. Ütü kullanmadan giysilerdeki

buruşuklukları yok edebilirsiniz.

Giysilerinizi çok fazla katlamayın. Her kat arasına

kuru temizlemecilerin verdiği türden plastik

poşetler serin ve her katı mümkün olduğunca düz

bir yüzey halinde yerleştirin. Kalacağınız yere varır

varmaz giysilerinizi çıkartıp dolaplara asın. Duş yaparken

giysilerinizi banyoda asılı tutarsanız, oluşan

buhar, kırışıklıkların giderilmesine yardımcı olacaktır.

Ancak yine de yanınıza katlanabilen türden

küçük bir seyahat ütüsü almanız iyi olur.

50. Eşyalarınızı toplarken ya da açarken

gezinizin programını dikkate alın.

Aşağı yukarı hangi gün nerede olacağınızı ve ne

giyeceğinizi planlayarak giysilerinizi seçerseniz

ve bunları programınızdaki sıraya göre valizinize

yerleştirirseniz kısa süreli kalışlarda, valizinizi tamamen

boşaltmanıza gerek kalmadan eşyalarınızı

kolayca çıkartabilirsiniz.

51. Seçtiğiniz giysilerin renk uyumu,

yükünüzü hafifletebilir.

Seçtiğiniz giysilerin renkleri birbirine uyarsa bir

etekle birkaç bluz veya bir pantolonla birkaç kazak

39

giyme şansınız olur ve böylece diğer giysiler liste

dışı kalır. Takım elbiseler yerine spor ceket ve pantolon,

uzun elbiseler yerine ise etek, pantolon ve bluz

gibi parça giysileri tavsiye ederiz.

52. Beklenmedik hava koşullarına

hazırlıklı olun.

Yola çıkmadan en az bir hafta önce gideceğiniz

ülkelerdeki hava durumu hakkında internetteki bir

çok siteden veya gazetelerin çoğundan bilgi edinebilirsiniz.

Beklenmedik koşullar karşısında zorda

kalmamak için “kat kat” tekniğini uygulayın; yani,

balıkçı yaka ince bir kazak üzerine gömlek, onun

da üzerine bir süveter giyerseniz, sürpriz bir kötü

havada rahat edeceğiniz gibi, hava ısındığı zaman

da rahatça katlarınızı azaltabilirsiniz. Böylelikle

valizinizde de yer artacaktır.

53. Gerçekten kullanacağınız kozmetikleri

yanınıza alın.

Şampuan ve saç kreminizin numune boylarını

yanınıza alabilirsiniz ya da onları küçük şişelere

doldurarak yanınızda taşıyabilirsiniz. Seyahat sırasında

sıvıları, tam dolu olmayan plastik şişelerde

taşımanızı öneririz. Yine de sızma olasılığına karşı

şişeyi naylon poşete koyup, ağzını iyice bağlayın ve

bantlayın. Hatta yanınıza yedek bant ve poşet alın.

Şampuan ve benzeri kozmetiklerin otellerde bulunmama,

bulunsa da sizin istediğiniz kalitede olmama

ihtimalini göz ardı etmeyin.

54. Bagajınıza isim-adres etiketi takın.

Valiz ve çantalarınızın üzerindeki eski uçuşlara

ait olan etiketleri çıkartın. Her bir parçanın dışına

ve içine, ön yüzünde isminizin ve tur grubunuzun

adının, arka yüzünde ise adresinizin ve cep telefonu

numaranızın yer aldığı birer etiket takın. Çoğu

seyahat acentası veya tur operatörü, kendi logolarının

bulunduğu bu tür etiketleri size gönderecektir.

Her çantanın içine tur programınızın bir nüshasını

S E Y A H A T E H A Z I R L I K

40

koyun. Valizinizi kolayca tanımanızı sağlamak için,

size özel, parlak renkli bir ip, kurdele, ponpon vs

gibi bir nesneyi valizin sapına yakın bir yere takabilirsiniz.

Uçak kabininin içine beraberinizde alacağınız el bagajının

ağırlığı 8 kilogramı geçmemelidir. Bu sınırlama

havayolu firmalarına göre değişebilmektedir.

55. Bagajınıza kırılabilir veya değerli

şeyler koymayın.

Para, mücevher, önemli belgeler (örneğin pasaport,

uçak bileti ya da seyahat acentanızın teslim ettiği

diğer belgeler), tüm ilaçlarınız, kibrit ve çakmakları

el çantanızda taşımalısınız.

Bagajınız herhangi bir nedenle yerine zamanında

ulaşmazsa ilaçlarınız da valizinizdeyse büyük sorun

yaşayabilirsiniz. Dönüş yolculuklarında da “nasıl

olsa eve dönüyorum” demeyin. İneceğiniz alanda

hava şartları kötü olduğu için başka bir alana inip

zorunlu uzun bekleyişler veya uzun gecikmeler olabilir.

Bu nedenle gece boyunca Ankara, hatta Bulgaristan

ve Yunanistan havalimanlarında ilaçlarını

alamayıp zor anlar yaşayan yolcular olmuştur.

Değerli mücevher ve kürklerinizi evde veya güvenli

bir yerde bırakın.

56. Bagaj kontrol-listesi hazırlayın.

İhtiyacınız olan her şeyin bir listesini yapın. Valizinizi

hazırlarken, bu listeyi madde madde işaretleyebilirsiniz.

Ayakkabılar: Bir çift altı kaymayan türden,

rahat yürüyüş ayakkabısı mutlaka bulunmalıdır.

Akşamları giymek üzere şık bir ayakkabıya

gereksinim duyabilirsiniz. Ayakkabılarınızın

muhakkak daha önce bir kaç kez giydiğiniz ve

rahat ettiğinizden emin olduğunuz ayakkabılar

olmasında büyük yarar var.



41

Terlik: Otel ve gemilerin ıslak mekanları ve halı

kaplı odaları için terlik kullanmanızı öneririz.

Bu tür yerler mantar bulaşmasına neden

Bol miktarda T-Shirt. Gerektiğinde akşamları

da giyilebilmesi açısından yakalı olanlar tercih

Kot veya kadife pantolon gibi gerektiğinde ceket

ile de giyilebilecek rahat pantolonlar kullanışlı

olacaktır.

Bazı restoranlara ceket ve kravatsız

gidilemediği için pantolonlarınız ile uyumlu bir

ceket ve kravat.

Elektrikli (adaptörüyle birlikte) veya pilli

Otel odasında kullanmak üzere piknik tipi

şişe açacağı, tirbüşon, çakı vb. (Eğer uçağa

binecekseniz bunları el bagajınızda taşımayın,

büyük valizinizin içinde uçağa gönderin).

Küçük bir el/yüz havlusu ve sabun.

Yerel para (para bozdurmaya vaktiniz oluncaya

kadar ilk harcamalara yetecek miktarda ve

olabildiğince bozuk miktarda).

Küçük bir çalar saat.

Küçük dikiş seti.

Paket içinde ıslak mendil.

Küçük paketler halinde oje çıkartıcı ıslak

Kirlenen çamaşırlar için plastik poşetler.

Gezinizde not tutmanız için küçük bir not

Elde çamaşır yıkamak için az bir miktar

çamaşır deterjanı.

Yalnızca gezilerinizde kullanmak üzere

hazırlayacağınız bir adres-telefon defteri

(evdeki asıl defterinizi yanınızda getirmeyin,

kaybolabilir).

Gideceğiniz ülkenin diliyle ilgili küçük bir

yardımcı kitap.

Önemli belgelerin fotokopileri.

Yağmurluk ve katlanabilir şemsiye.

Mayo

Güneşten koruyucu krem ve sinek kovucu losyon.











































S E Y A H A T E H A Z I R L I K

42

Katlanabilir valiz veya çanta (gittiğiniz ülkeden

satın alacaklarınızı koyabilmek için).

Küçük el feneri

Ağrı kesici ilaç

Alerji ve soğuk algınlığı ilaçları

Vitamin

Mide için antiasit

Bağırsak düzenleyici (Anti-diyare ya da

rahatlatıcı ilaçlar)

Bandaj-Sargı Bezi-Yara Bandı

Alkollü yara temizleme pedi

Anti-bakteriyel krem veya merhem

Anti-bakteriyel el sabunu/solüsyonu

Anestezik sprey. (Düşme veya çarpma halinde

ağrı kesici olarak)

Kişisel tıbbi sorunlara ait malzemeler (diyabet

iğneleri, glikoz test malzemesi, astım nefes

açıcıları vb.)

Pamuklu kulak çubuğu

Cımbız

Makas (Eğer uçağa binecekseniz büyük

valizinizde taşıyın.)

Diş fırçası, diş macunu ve diş ipi

Buz torbası

Steril pamuk

Bagaj anahtarlarınızın yedeklerini asıl

anahtarlarla birlikte taşımayın. Kaybolursa

yedeğini kullanmanız gerekebilir.

Bitkisel çaylar

Rakı

El bagajınıza koyacaklarınız:

Uçak veya otobüs yolculuğunda rahatça

kullanabilmek için süveter, kulak basıncı için

sakız veya şeker, boyun yastığı, kitap ya da

Fotoğraf makinesi/video kamera ve bol miktarda

film (özellikle toptan alırsanız ülkemizde çok

daha ucuzdur).

Küçük dürbün (varsa).

Gözlükleriniz ve sürekli kullandığınız ilaçlar.

Saç fırçası

Pasaport ve diğer önemli belgeler

























































43

57. Seyahat arkadaşınızın bir kısım

giysisini kendi valizinize, sizin bir

kısım giysinizi de onun valizine

yerleştirin.

Böylece, bir valiz kaybolduğu takdirde her ikinizin

de giyecek bir şeyleri bulunur. Eğer yalnız seyahat

ediyorsanız ve yanınızda bir çanta bir de valiz varsa

giysilerinizi bölüştürerek yerleştirin. El çantanıza

bir günlük ihtiyacınızı sığdırabiliyorsanız daha da iyi

Yola Çıkmadan Önce

58. Komşularınıza ne zaman ve ne kadar

süreyle evde olmayacağınız hakkında

bilgi verin.

Değerli eşyalarınızı bankada kiralık kasaya koyun.

Bir yakınınızdan size gelen önemli postaları düzenli

olarak kontrol edip almasını rica edin. Posta

kutunuz dolup taşarsa evde uzun zamandır kimse

bulunmadığını anlayacak olan hırsızlara hedef

oluşturursunuz. Yedek anahtarlarınızdan birini bir

arkadaşınıza emanet edin. Elektrikli aletleri prizden

çekin. Hatta evin sigorta şalterini indirin. Yolculuğunuz

15 günden fazla sürecekse, buzdolabını

boşaltın. Pencere ve kapı kilitlerini kontrol edin.

59. Yola çıkmadan önce aşağıdaki listede

yer alanları teker teker aklınızdan

geçirip yerlerini hatırlamaya çalışın:

Pasaportunuz

Biletleriniz

Para / kredi kartlarınız / varsa seyahat

çekleriniz

Sigorta belgeleriniz ve yurtdışındaki telefon

numaraları









S E Y A H A T E H A Z I R L I K

44

Kredi kartlarınız için acil durum telefonları

Gerekli ise aşı belgeleriniz

Pasaport, ehliyet, nüfus cüzdanı, biletleriniz gibi

belgelerin fotokopileri

Bagajınıza adresinizin yazılı olduğu bir etiket,

birkaç tane de yedek etiket.

Acil durumlarda temasa geçilmesini istediğiniz

yakınlarınızın temas bilgileri

Gideceğiniz yerle ilişkili haritalar ve rehber

kitaplar

Seyahat sigortası (özellikle tavsiye edilir)

Ehliyetiniz

Cep telefonunuz ve şarj cihazı

Sürekli kullandığınız ilaçlarınız (hazım ilacı,

ağrı kesici, vitaminler, soğuk algınlığı, alerji)

Fotoğraf makinesi / video kamera / film / pil

Priz adaptörü (Genellikle havalimanlarından

temin edilebilir)

Seyahat ütünüz / dikiş seti

İlk yardım malzemeleri

Gömlek / Pantolon / Ceket

Kıyafetinize uygun aksesuarlar, kemer, kravat

İç çamaşırı / çorap

Terlik / ayakkabı / spor ayakkabı

Pijama

Diş fırçası ve macunu

Tarak

60. Yola çıkmadan önce uçak

rezervasyonlarınızı teyit edin.

Teyit ederken veya herhangi bir konuda talepte

bulunduğunuz zaman, konuştuğunuz kişinin adını

ve konfirmasyon (teyit) numarasını not edin, böylece

herhangi bir karışıklık olduğu zaman, sözleriniz

daha inandırıcı olacaktır. Seyahat acentanızla

görüşüp bilet teyitlerini (özellikle uluslararası

uçuşlarda) kimin yapacağını öğrenin. Kendiniz de

doğrudan havayolları firmasını arayarak uçuş konfirmasyonunuzu

yapabilirsiniz. Eğer charter ile

uçacaksanız, seyahat acentanızın bildirdiği ayrıntılara

dikkat edin.











































45

61. Evinizin ve evdeki hayvan ve

bitkilerinizin bakımı için gerekli

ayarlamaları yapın.

Evcil hayvanlarınızın evinizde ya da başka bir yerde

bakılması için gerekli ayarlamaları yapın. Bakımlı

bir çevre, evde birilerinin yaşadığı hissi uyandırır.

Bir arkadaşınız, aileden biri veya komşunuzdan düzenli

olarak evinize gelip ortalığı kolaçan etmesini

62. Uçuş saatinizden çok daha önce

havaalanına gidin.

Havayolu firmaları, uluslararası uçuşlar için yolcuların

en az iki saat önce havaalanında bulunmalarını

ve uçuş işlemlerine başlamalarını istemektedir. Biraz

daha erken vardığınız takdirde hiç acele etmeden

işlemlerinizi rahatlıkla tamamlayabilir, arta kalan

zamanda gümrüksüz satış mağazalarından yararlanıp

(her zaman ve her ülkede fiyatlar sanıldığı kadar

uygun olmamakla birlikte) gazete ve dergilerinizi

İçki, Sigara ve Gümrüksüz Mağazalar

(Duty Free)

63. Tiryakisi olduğunuz sigara ya da

içkiler varsa bunları yanınızda

götürmelisiniz.

Örneğin yurt dışında Rakı bulunmaz ve sigaralar da

gelişmiş ülkelerde çok daha pahalıya satılır.

64. Gümrüksüz (Duty Free) Mağazalarda

sipariş verebilirsiniz.

Türkiye’den çıkarken ve Türkiye’ye girerken ilk ve en

son gümrüksüz alışveriş yapabilme şansınız Ulus-

S E Y A H A T E H A Z I R L I K

46

lararası Havalimanı gidiş ve geliş terminallerindeki

Duty Free Mağazalarıdır. Ancak alışveriş için zamanınızı

harcamak istemiyorsanız, ya da almanız gereken

ürünleri seyahat boyunca yanınızda taşımak istemiyorsanız

eşiniz, arkadaşlarınız siparişlerini önceden

görmek istiyorlarsa, Atatürk Havalimanı’ndaki Duty

Free mağazaları internet üzerinden görerek sipariş

verme imkanı sunuyor. Verdiğiniz siparişler dönüş

yaptığınızda geliş katında size teslim ediliyor. Gidiş

katındaki mağazaların geliş katındakilerden daha

zengin çeşit sunduğunu da gözönüne aldığınızda

bu, oldukça büyük bir kolaylık.

Bunun için www.atu.com.tr adresine gidip, ön siparişi

(pre-order) tıklamanız ve siparişinizi vermeniz

65. Gümrüksüz (Duty Free) Mağazalarda

alışveriş limitleri nelerdir?

Türkiye’ye giriş yapan yolcular için kişi başına alışveriş

limiti sigarada 600 adet (3 karton), alkollü

içeceklerde 2×100 cl şişe veya 4×75 cl şişe, çikolatada

2 kg, kahve 1.5 kg, puroda 150 adet ve tütün

ürünlerinde 500 gr’dır.

Uçuş İşlemleri

66. Buluşma yerinde zamanında olmak çok

önemlidir.

Tarifeli uçaklarla grup uçuşlarında veya charter

uçuşlarda, seyahat acentanızın bildireceği şekilde

ve yerde seyahat acentası görevlileri size yardımcı

olacaktır. Buluşma yerine zamanında gelemez, hareket

saatini kaçırırsanız herhangi bir para iadesi

olmayacaktır.

Gümrük kontrolünden zamanında geçin ve uçağa

biniş kapısını belirleyin. Bazı hava limanlarında bir

47

kapıdan diğerine gitmenin yarım saat sürdüğü zamanlar

67. Gezi programınızın detaylarını bir

yakınınıza bırakın.

Herhangi bir acil durum söz konusu olduğunda size

ulaşılabilmesi için güzergah ve kalınacak otellerin

ad, adres, telefon ve web sitesi bilgileri de dahil bütün

ayrıntıları, tanıdıklarınızdan bir veya iki kişiye

bırakın.

S E Y A H A T E H A Z I R L I K

48

 

Uçak Yolculuğu / Uçakta

68. Mümkün olduğunca çok hareket edin.

Hareket ettiğiniz takdirde ayaklarınız ve bilekleriniz

daha az şişeceği için, sık sık uçağın koridorunda

yürüyün. Otururken ayaklarınızı, el bagajınızın üzerine

koyarsanız, koltuğun kenarı bacaklarınızdaki

kan dolaşımını engellemez.

69. Sırtınıza bir yastık koyun.

Uçaktaki yastıklardan birini, ya da yanınızda getireceğiniz

silindir biçimli yastığı belinize destek olarak

kullanabilirsiniz. Boyun yastıkları ve şişirilebilen

yastıklar da uzun uçuşlar için çok yararlıdır.

70. Koltukta otururken yapılacak

egzersizler sizi rahatlatacaktır.

Geziniz /

Seyahatiniz

G E Z İ N İ Z / S E Y A H A T İ N İ Z

50

İ K İ N C İ B Ö L Ü M

Başınızı yavaşça öne-arkaya ve sağa-sola hareket

ettirerek boynunuzu rahatlatın. Omuzlarınızı kaldırıp

indirerek kaslarınızı rahatlatın. Ağzınızı mümkün

olduğunca açıp, dilinizi çıkartarak ve gözlerinizi

faltaşı gibi açarak yüz kaslarınızı da rahatlatabilirsiniz.

(Çevrenizdekilere bu yaptıklarınızın nedenini

anlatırsanız, onlar da size katılır ve rahatlarlar) Alt

ve üst karın kaslarınızı birkaç kere ardı ardına sıkıp

gevşetin. Ayaklarınızı uzatın ve ayak parmaklarınızı

oynatın. Ellerinizi uzatın, parmaklarınızı açıp,

yumruk şeklinde kapayarak hareket ettirin.

71. Uçağa biner binmez, saatinizi

varacağınız ülkenin saatine göre

ayarlayın.

Böylece gideceğiniz ülkenin saat sistemine göre düşünme

sürecine çabuk ve kolayca girersiniz.

51

72. Bol bol sıvı alın.

Uçuş boyunca saat başı bir bardak su içmeye çalışın.

Dehidrasyonu (su kaybını) artırması nedeniyle alkol

almamayı tercih edin. Ayrıca kabindeki havanın

kuruluğundan etkilenmemek için yüz ve ellerinizde

nemlendirici kullanın ya da yüzünüze su serpin.

Kahve içmemeye çalışın. Özellikle uzun uçuşlarda

kahvenin uyarıcı etkisi sizi rahatsız edecektir.

73. Kulaklarınızdaki basıncı giderin.

Uçağın kalkmasından hemen önce ağzınızı kapatıp,

burnunuzdan nefes vermeye çalışarak kulaklarınızı

rahatlatın. Uçuş sırasında sık sık yutkunun, sakız

veya şeker çiğneyin, kulaklarınızda basınç arttıkça

başlangıçtaki nefes verme egzersizini yapın. Bunu

özellikle kendinizi üşür gibi hissettiğinizde yapın.

Kulak ağrılarına karşı çok duyarlıysanız, uçağın

kalkmasından 30-45 dakika kadar önce doktorunuzun

önerdiği bir ilaç alın.

74. Zaman Farkı Rahatsızlıkları (jet lag)

Zaman dilimleri arasında yaşanan farklılıklardan

kaynaklanan yeme-içme düzeninin bozulması veya

uyku düzeninin bozulması söz konusu olabilir. Bunlarla

birlikte uyuyamama, terleme, halsizlik ve hazımsızlık

görülebilir. Yolculuk süresince daha önce

önerilmiş olan egzersizleri yapmak, vücudun sıvı

gereksinimini fazlasıyla karşılamak, sigara ve alkolden

uzak durmak, yol boyunca uzun süreli uyumamak,

gidilen ülkede gece olmadan uyumamak bu

türden rahatsızlıkların azalmasını sağlayacaktır.

75. Uçağınız rötar yaparsa, bağlantılı

uçuşa yetişmek için koşturmayın.

Bağlantılı uçuşunuzu kaçırırsanız, rötara sebep

olan havayolu firması, biletinize tekrar rezervasyon

yapmak ve biletinizin geçerliğini sağlamak durumundadır.

Gerekirse bu havayolu firması, masrafı

G E Z İ N İ Z / S E Y A H A T İ N İ Z

52

kendilerine ait olmak üzere size otel konaklaması

ve daha sonraki ilk uçuşa rezervasyon sağlamak zorundadır.

Tarifeli olmayan uçuşlarda yani “charter” uçuşlarda

gün kaybına neden olmayan rötarlar (yaklaşık 5

saat) olağan kabul edilir ve sorumluluk doğmaz.

76. El bagajınıza bir kazak/süveter

Uçağın içinde sıcaklığın düşmesine hazırlıklı olun.

Bu yüzden yanınıza alacağınız el bagajınızda bir

süveter bulunmasında yarar olacaktır.

77. Bagajınız uçaktan hasarlı çıkarsa ya

da hiç çıkmazsa, havaalanından

ayrılmadan önce havayolu firmasında

Kayıp Bagaj Formu (Lost Baggage

Report) doldurun.

Havaalanından ayrılmadan önce valiz ve çantalarınızda

herhangi bir hasar olup olmadığını dikkatle

kontrol edin ve gerekirse zabıt tutturun. Havaalanından

ayrıldıktan sonra yapılan başvurular dikkate

alınmaz. Bu bürolar genellikle bagajların alındığı

bölümde olur.

Bagajın çıkmaması durumunda, havayolu firmasına

tur güzergahınızı bildirdiğiniz takdirde kayıp bagajınız

bulunur bulunmaz size, bulunduğunuz yerde

teslim edilecektir. Bagajınız kayıpken yapmak durumunda

kaldığınız alışverişlerin fişlerini saklarsanız,

bunları havayolu firmasının tazmin etmesi

kolaylaşır.

53

Vardığınızda

78. Pasaport ve Gümrük kontrolleri

istenmeyen çilelere dönüşmesin.

Bazı ülkelerde pasaport ve gümrük kontrolleri nedeniyle

beklemek gerekebilir. Pasaport ve Gümrük

kontrolleri genelde pek sıkı olmamakla birlikte, olası

bir kontrolde yapılabilecek ters bir davranış, ima,

şaka hem uzun saatler boyu beklenmesine hem de

kötü muameleye neden olabilir. Bu nedenle herhangi

bir kontrol sırasında yapılması gereken kesinlikle

tüm sorulara net cevap verilmesi, sakin kalınarak

istenilenlerin en kısa sürede yapılmasıdır. Bu arada

havaalanı görevlilerinin genellikle yabancı dil bilmediklerini

de hatırlatmakta özellikle fayda var.

Bütün ilaçlarınızı bavulda değil yanınızda taşıdığınız

çantada bulundurun. Gümrük geçişlerinde

gereksiz sorgu ve bekleme yapılmaması için ilaçlarınızı

orijinal ambalajında muhafaza edin.

79. Bir şehir haritası alın ve otelinizin

yerini işaretlettirin.

Otelin çevresinde kısa bir yürüyüş yapmayı bile

planlasanız bir harita üzerinde otelinizin yerini işaretletin.

Ayrıca, otelin ismini ve adresini içeren bir

kibrit kutusu, broşür veya kartı mutlaka yanınıza

alın. Grupla seyahat ediyorsanız rehberinizden veya

kaldığınız otelin ön büro personelinden yerel toplu

taşıma sistemi ve taksilerin kullanımı hakkında

bilgi alın.

80. Lüks otellerin ön bürosu, ihtiyacınız

olan cihazı size temin edebilir.

Kalacağınız otellerin çoğu 5 yıldız veya delüks ise,

seyahat ütüsü, saç kurutma makinesi, voltaj adaptörleri

gibi cihazları ücretsiz temin edebilirsiniz;

dolayısıyla bunları valizde taşımanız gerekmez.

G E Z İ N İ Z / S E Y A H A T İ N İ Z

54

81. Değerli eşyalarınızı ve pasaportunuzu

otellerde bulunan kasalarda

saklamanız gerekir.

Hiçbir otel, odanızda bıraktığınız nakit para mücevher

ve benzeri eşyalardan sorumlu tutulamaz.

Otelden dışarı çıkarken, harcamalara yeterli olacak

miktarda para, bir kredi kartı ile pasaportun kimlik

bölümünün fotokopisinin taşınması yeterli olacaktır.

Kasaya sığmayan değerli eşyalarınızı valize

82. Otelde oda kapınızı mutlaka arkadan

Otelde odanıza girdikten sonra oda kapınızı arkadan

kilitleyin. Eğer rahatsız edilmek istemiyorsanız

veya siz odada yokken odanıza girilmesini istemiyorsanız

“Do not disturb!” uyarısını kapıya asın.

83. Otel odasındaki minibarın ücretli

olduğunu unutmayın.

Otelde odadaki minibardan yararlanacaksanız, bu

55

ürünlerin ayrı ücrete tabi olduğunu ve genellikle

dışarıda satıldığından daha pahalı olduğunu gözönünde

Yabancı Ülkede İletişim Kurmak

84. Yanınızda küçük bir lisan kitapçığı

Gittiğiniz ülkenin dilini bilmiyorsanız o ülkenin dilinde

bazı sözcükleri öğrenmeniz iyi olur. “Lütfen”

ve “teşekkür ederim”in yanı sıra “acaba tuvalet

nerede?” “anlamıyorum,” “lütfen yavaş konuşur

musunuz?” gibi faydalı cümleleri de öğrenmenizi

öneririz. İngilizce biliyorsanız otel personeliyle

dünyanın neresinde olursanız olun anlaşma şansınız

yüksek ama yine de herkesin İngilizce bilmediğini

unutmayın.

85. Kaldığınız otelin çevresi hakkında bilgi

Gece dışarıda dolaşmanın güvenli olup olmadığı konusunda

da rehberinizden ya da otelinizin danışma

servisinden bilgi alın ve tedbiri elden bırakmayın.

86. İndirimli telefon görüşme zamanlarını

öğrenin.

Hem paradan tasarruf edersiniz hem de o saatlerde

hatlar çok yoğun olmadığı için aradığınız numarayı

daha kolay düşürürsünüz. Bazı oteller uzun uzun

çaldırılan uluslararası numaraları da ücretlendirmektir.

Örneğin aradığınız numarayı sekiz defa

çaldırmak yerine üç-dört defa çaldırdıktan sonra

kapatıp bir daha aramak daha akıllıca olabilir.

87. Ankesörlü telefonları nasıl

kullanacağınızı öğrenin.

G E Z İ N İ Z / S E Y A H A T İ N İ Z

56

Ankesörlü telefonların jetonla mı yoksa madeni

parayla mı çalıştığını, jetonla çalışıyorsa jetonu

nereden ve kaç paraya alabileceğinizi öğrenin.

Parayla çalışıyorsa, para üstü veriyor mu? Bu soruları

rehberinize, otel ön bürosuna veya postaneye

88. Otelinizden uluslararası veya

şehirlerarası telefon görüşmesi

yapmadan önce ücretlerini öğrenin.

Otellerden yapılacak telefon görüşmeleri normalden

daha pahalıdır. Telefon kartı, uluslararası “smart

card” gibi uygulamalar veya kredi kartınızı kullanabileceğiniz

telefonlar daha hesaplı olacaktır. İstediğiniz

numarayı arayıp hemen sizi geri aramalarını

istemek de iyi ve ekonomik bir çözüm olabilir. Postanelerdeki

kontörlü telefonları da kullanabilirsiniz.

Ücretsiz numara bile çevirmeden önce, ücrete tabi

olup olmadığını resepsiyona sorun.

Cep Telefonları, Posta Hizmetleri ve

İnternet

89. Cep telefonunuzun uluslararası

kullanıma açık olup olmadığını önceden

kontrol etmeniz gereklidir.

GSM teknolojisiyle çalışan cep telefonları, eğer

kullanmakta olduğunuz operatörün anlaşması varsa,

büyük şehirlerde kullanılabilir. Ancak bunun

için kullanmış olduğunuz Operatör ile görüşmeniz

ve hattınızı, yurtdışı kullanıma ve uluslararası

dolaşıma (roaming) açtırmanız gerekmektedir. Ne

var ki, yurtdışında cep telefonunuzu kullanmanın

kendi ülkenizden çok daha pahalı olduğunu unutmayın.

Üstelik sizi arayanlarla konuştuğunuzda da

ücretin büyük bir bölümü sizden tahsil edilecektir.

Bu yüzden telefonunuzu kapalı olarak taşımanız ve

yalnızca görüşme yapacağınız zamanlarda açmanız

iyi bir fikir olabilir.

57

Büyük merkezler kadar küçük şehirlerde de bulunan

internet kafeler iletişimin kolay ve ucuz şekilde kurulabilmesini

sağlar. Mektup, kartpostal veya paket

göndermek için postaneler kullanılmalıdır.

Kolay Alışveriş

90. Yanınızda fazladan bir çanta/valiz

Katlanabilir bir valiz veya el çantasını, geziniz sırasında

satın alacaklarınızı taşımak amacıyla valizinizin

en altına yerleştirin. Gümrükten rahat

geçebilmek için aldığınız tüm eşyaları bu çantada

toplayın.

91. Kredi kartı kullanırken işlemin

yanınızda yapılmasını isteyin.

Alışverişlerde kredi kartı kullandığınızda kopyalama

ve sahtecilik girişimlerini önlemek için işlemin

yanınızda yapılmasına dikkat edin.

92. Satın aldıklarınızın bir listesini tutun.

Gümrük formlarını kolayca doldurabilmek için listenize

o eşya için yabancı para ve TL cinsinden ne

ödediğinizi de kaydedin.

93. Çantanızın içine plastik alışveriş

poşeti veya filesi koyun.

Bazı ülkelerde bu tür malzemeler kolayca bulunmayabilir.

Hatta birçok Avrupa mağazasında bile

müşterilerin kendi poşetleriyle gelmesi isteniyor.

94. Gümrük harçlarını bilin.

Aldığınız bir şeyin fiyatı gözle görünenden daha

fazla olabilir. Her ülkenin kuralları farklı olduğun-

G E Z İ N İ Z / S E Y A H A T İ N İ Z

58

dan en güncel ve doğru bilgi için ziyaret edeceğiniz

ülkenin konsolosluğuna başvurun.

95. Gümrüksüz Mağazalar (Duty Free)

konusunda dikkatli olun.

Çoğunun fiyatları aslında düşük değildir. İstisnalar

arasında Amsterdam Schipol Havaalanı (fotoğraf

makineleri ve mücevherat), Atina Havaalanında

Lalaounis ve Zolatas (altın) ve Tel Aviv’de H. Stern

(mücevherat) sayılabilir. Bangkok, Hong Kong ve

Rio havaalanlarındaki dükkanlar da oldukça iyidir.

96. Hangi ülkelerden hangi malların yurt

dışına çıkartılmasının yasak olduğunu

öğrenin.

İster sanat eseri isterse antika olsun, örneğin değerli

bir mücevheri satın almadan önce, o ülke sınırlarından

sorunsuz çıkarabileceğinizden emin olun.

Ayrıca ülkenize döndüğünüz zaman gerekli olabileceği

için satıcının adını, adresini ve faks numarasını

not edin. Eğer aldıklarınızın adrese teslim edilmesini

isterseniz bu işlem birkaç ay sürebilir. Özellikle

fosil, mercan ve fildişi konusunda kısıtlamaların olduğunu

unutmayın. Örneğin Mısır’dan doldurulmuş

59

timsah çıkarmak yasaktır. Ayrıca yurda dönmeden

önce uğrayacağınız başka bir ülke varsa bu ülkeye

bazı ürünlerin girmesi yasak olabilir, dikkatli olun.

97. Ölçülerinizi yanınızda getirin.

Satın almak istediğiniz eşyaların bir listesini yapın,

yurt dışında kıyaslama yapabilmek amacıyla yurt

içindeki fiyatlarını öğrenin. Yakınlarınıza giysi almak

istiyorsanız ölçülerini yanınıza alın ve bir de

mezura bulundurun.

98. Yola çıkmadan önce giysilerin beden

ölçüleri hakkında bilgilenin.

Bazı ülkelerde giysilerin beden numaraları farklıdır.

İstediğiniz bedeni söylerken “Fransız ölçüsüne

göre” deyin, çünkü bizde Fransız beden ölçüleri kullanılmaktadır.

99. KDV’den kurtulmak için büyük

alışverişlerinizde ödemeyi kredi

kartıyla yapın

Satıcı sizin kredi hesabınıza dolar cinsinden bir

KDV kredisi gönderecektir. KDV iadesi için satıcıdan

aldığınız faturayı havaalanında gümrük yetkililerine

onaylatmanız gereklidir. Konuyla ilgili ayrıntılı

bilgiyi gümrük yetkililerinden alabilirsiniz.

Bahşiş

100. Bahşiş verilmeli mi?

Her ülkenin bahşişe yaklaşımı farklıdır. Singapur

ve Tahiti gibi kültürlerde bahşiş bırakmak rahatsız

edici bir davranıştır. Japonya ve Yeni Zelanda’da ise

bahşişler genellikle hesabın içine dahil edilmiştir.

Bu konuda bilgiyi seyahat acentanız ve rehberinizden

G E Z İ N İ Z / S E Y A H A T İ N İ Z

60

101. Yerel rehber ve otobüs kaptanlarının

bahşişleri, tur paketine dahil mi?

Dahil değilse, seyahat acentanız veya rehberiniz

size uygun miktar konusunda yardımcı olacaktır.

Tur sonunda rehberinize bahşiş vermeniz önerilir.

Kişi başı ve gün başı 3.00 Amerikan Doları uluslararası

bir standart olarak kabul edilir.

102. Restoran hesaplarında servis dahil

Servis hesaba dahil değilse, bozuk paraları veya

hesabın %3-10’u arasında bir miktarı hizmetin

kalitesine bağlı olarak bırakabilirsiniz.

103. Ülkeye varır varmaz, bahşiş için

kullanmak üzere önceden küçük

banknotlar ve bozuk para edinin.

Gitmeden önce hazırlamanızda yarar var. Yabancı

ülkelerde bahşiş için birer ABD Doları veya EURO

banknotlar çok işe yarar.

Ziyaretler

104. Kendi hızınıza uyun.

Paranızın karşılığını almak için her şeyi görmeniz

gerekmiyor! Eğer tur sırasında aynı gün içinde çok

fazla etkinlik varsa, bazılarına katılmayıp, bir kenarda

dinlenebilirsiniz. Kendinizi yormayın.

105. Müze ve alışveriş saatlerini öğrenin.

Hayal kırıklığına uğramamak için, gideceğiniz yerlerin

ne zaman açık olduğunu öğrenin. Özel bir etkinliğe

katılmak istiyorsanız önceden telefon edin.

61

106. Ülkelerin adetlerine ve geleneklerine

hazırlıklı olun.

Yerel adetlere uymaya özen gösterin ve hazırlıklı

olun. Örneğin, tropik ve Latin ülkelerinin çoğunda

öğle vaktinde her yer, uzun bir siesta için kapanır.

İspanya’da restoranların çoğu gece geç vakte kadar

açılmaz. Çoğu Fransız restoranında salata, en son

servis edilir. İtalya’da saat 14:30’dan 19:00’a kadar

restoranların büyük bir bölümü kapalıdır.

Fotoğraf Çekimleri için İpuçları

107. Dini yerlerin ve tanımadığınız kişilerin

fotoğrafını çekmek için izin isteyin.

Çoğu kültürde fotoğraf çekmek bir tabudur ya da bu

düşünceden rahatsız olabilirler. Bazen de fotoğraf

çekmenize izin verenlerin bir kısmı verdikleri poz

için sizden ücret bekleyebilir. Bazı ülkelerde ören

yerlerinde ve müzelerde fotoğraf ve/veya video filmi

çekmek yasak veya ücrete tabidir.

108. Çektiğiniz fotoğrafların kısa notlarını

alın.

Film makaralarını veya dijital makinanızın hafıza

kartlarını numaralarsanız tarih, yer ve önemli saydığınız

noktaları not edersiniz, böylece resimlerinizi

düzenlemeniz kolaylaşacaktır. Eve döndüğünüz

zaman bir seyahat güncesi veya albümünü kolayca

hazırlayabilirsiniz.

109. Fotoğraf makinanız yoksa veya

makinenizi taşımak istemiyorsanız hiç

olmazsa kullan-at tipi bir makine

alın.

Kullan-at tipi fotoğraf makineleri hem fazla pahalı

G E Z İ N İ Z / S E Y A H A T İ N İ Z

62

değil hem de pratiktir. Son dönemde cep telefonları

da bu işi görmektedir.

110. Yanınıza çok fazla fotoğraf ekipmanı

almayın.

Hem ağırlık yapar hem de gümrükten geçerken çok

zaman kaybettirir.

111. Fotoğraf makinesi veya kameranız

için yanınıza yedek pil alın.

Çekilemediği için gezginlerin üzüldüğü fotoğrafların

baş sorumlusu, pilin bitmesidir. Bazı piller her

ülkede kolayca bulunamayacağı gibi normalden çok

daha pahalı olabilir.

112. Yanınıza bol miktarda yedek film alın.

Her zaman planladığınızdan daha fazla filme veya

hafıza kartına ihtiyacınız olacağını unutmayın. Fazladan

filminiz varsa, verecek birilerini bulabilirsiniz

ama istemek zor olabilir.

Türkiye’de, özellikle toptan alındığı zaman, filmler

çok uygun fiyata satılmaktadır. Dia pozitif (slide)

çekenlere özel uyarı: İngiltere gibi bazı ülkelerde

slide filmlerin satış fiyatına film banyosu dahildir.

Bu nedenle hem Türkiye’ye göre daha yüksek bir fiyat

ödenir, hem de banyo en az 3-4 gün süre gerektirdiği

için, turda olanlara uygun değildir.

113. Havaalanlarındaki x-ışını cihazlarına

dikkat edin.

Özellikle az gelişmiş ülkelerde seyahat ederken,

riske girmeyip filmlerinizi ve makinenizi güvenlik

görevlisine vererek elle kontrol edilmesini rica edin

ya da fotoğraf malzemesi satan dükkanlardan x-ışını

korumalı poşet satın alın.

63

Tek Başına Seyahat Edenler

114. Seyahat acentanıza veya rehberinize

tek başınıza seyahat ettiğinizi

Seyahat eğlencesinin bir kısmını da yeni arkadaşlar

edinmek oluşturur. Seyahat acentanız veya rehberiniz

sizin gibi başka tek başına seyahat edenler olup

olmadığını size söyleyebilir. Çoğu kez sizin, tek başına

seyahat eden diğer kişiler veya büyük gruplarla

birlikte oturmanız sağlanacaktır.

115. Oda arkadaşlıklarını deneyin.

Seyahatlerde kurulan dostluklar uzun ömürlü olur.

Bazı seyahat acentaları, tek başına seyahat edenlere

odayı da paylaşmalarını önerir. Böylece tek

kişilik fark ödemekten kurtulursunuz. Ancak kararınız

kişisel tercihlerinize ve alışkanlıklarınıza göre

tümüyle size ait olmalıdır.

Formda Kalmak

116. Yola çıkmadan önce mümkün

olduğunca çok uyuyun.

Seyahata çıkmadan önce uykusuzsanız bunun üzerine

bir de yol yorgunluğu eklendiğinde vardığınız

yerde uyku düzeniniz normale dönene kadar keyfiniz

kaçabilir, hatta belki de çok güzel saatler kaçırabilirsiniz.

Bu yüzden yola çıkmadan önce uyku

sorununuz olmamalı.

117. Normal egzersizlerinizi sürdürün.

Normalde spor yapıyorsanız, biraz değiştirmek

durumunda kalsanız bile seyahatiniz sırasında

G E Z İ N İ Z / S E Y A H A T İ N İ Z

64

da egzersizlerinizi yapmaya devam edin. Örneğin

asansöre binmek yerine merdivenleri kullanın. Uçak

yolculuğu için önerilen basit egzersizleri odanızda

da yapabilirsiniz.

118. Günlük turlara çıkarak aldığınız

kalorileri yakın.

Bir katedralin veya dağın tepesine çıkmak iyi bir

egzersiz olacaktır. Yürüyüşünüzü kendi hızınızda

rahat şekilde yapın. Yokuş yukarı çıkarken öne

doğru eğilebilirsiniz. Yokuş aşağı inerken sakın hızlanmayın.

Daha fazla kalori yakmak için kollarınızı

da hareket ettirin.

Sağlıklı Beslenme

119. Bol bol sıvı alın.

Aşırı terlemeden kaynaklanan hafif su kaybı (dehidrasyon)

sizi yorgunluğa ve hastalığa daha duyarlı

hale getirebilir. Yanınızda bir şişe su bulundurun ve

susamamış olsanız bile arada bir su içmeye çalışın.

Su yerine meyve suları veya alkolsüz içecekler de

içilebilir. Seyahatiniz sırasında ihtiyacınız olmasa

bile hiçbir tuvalet molasını veya fırsatını kaçırmayın.

120. Bazı ülkelerde kesinlikle musluk suyu

içmeyin.

Buna doğrudan çeşme suyu veya çeşme suyundan

elde edilmiş buzlu içecekler de dahildir. Duş alırken

su yutmamaya çalışın. Hatta dişinizi fırçalamak

için dahi şişe suyu kullanın. Dışarıda yemek yerken

şişe suyu isteyin ve garsonun şişeyi yanınızda açmasına

dikkat edin. Örneğin, Türkiye’nin doğusunda

sadece Singapur ve Japonya’da musluk suyuna

güvenebilirsiniz.

65

121. Öğün atlamayın.

Çevre turları enerji ister. Gün boyunca küçük porsiyonlar

yediğiniz takdirde kendinizi daha iyi hissedersiniz.

Ekonomik olmak istiyorsanız, pahalı bir

restorana gitmek yerine, ekmek, peynir, meyve alıp

bir parkta piknik bile yapabilirsiniz. Böylece yerel

yaşamdan güzel bir kesiti gözlemlemeniz de mümkün

122. Öğünleri abartmayın.

Yeni yiyecekler tatmanızda ve farklı yemeklerle

ilgilenmenizde hiçbir sakınca yok, fakat porsiyonlarınızı

küçük tutmaya çalışın.

123. Yemeğin nasıl hazırlandığını sorun.

Seyahatinizin eğlenceli geçmesi kısmen yeni lezzetler

keşfetmenize bağlıdır. Fakat zengin ve ağır

yemeklerde aşırıya kaçmayın. Eğer sakındığınız

ya da alerjiniz olan özel gıdalar varsa, siparişinizi

vermeden önce lütfen sorun ve öğrenin. Ziyaret

ettiğiniz ülkenin dilinde sizi ilgilendirdiği kadarıyla

“tuzsuz,” “tereyağsız,” “buğulama” veya “ızgara”

gibi terimleri öğrenmeniz faydalı olacaktır.

124. Ne yediğinizi bilin.

Uzun süre güneşte bırakılmış salata ve yiyeceklerden

sakının. Soğuk saklamanın soru işaretli olduğu

yerlerde süt ürünlerini de tavsiye etmeyiz. Biraz

dikkatle, gezginlerin başını çok sık ağrıtan diyare

(ishal) ve benzer rahatsızlıkları önlemek mümkündür.

125. Mümkün olan her yerde meyve ve

sebze yiyin.

Bu sayede peklikten korunabilirsiniz. Fakat, suyun

temizliği şüpheli olan bir yere gidiyorsanız dikkatli

olun. Böyle durumlarda yanınızda lifli destek

G E Z İ N İ Z / S E Y A H A T İ N İ Z

66

ürünleri bulundurmalısınız. Birkaç gün peklik çektiyseniz

hemen ilaç almak yerine doğal yöntemleri

denemenizde yarar var.

Diyelim ki, her şeye rağmen diyare (ishal) başladı.

O zaman şunlara dikkat edin: Salata vb, ağır, yağlı,

bol baharatlı gıdaları kesin. Beslenmenizi bir süre

gazı gitmiş kola, koyu çay, muz, haşlanmış patates,

lapa üzerine kurmalısınız. Ayrıca bol sıvı ve mineral

(özellikle su, tuz ve maden suyu) almalısınız.

Yanınızda yedek iç çamaşırı, hijyenik malzeme

(tuvalet kağıdı, ped, ıslak mendil, kolonya, sabun

vb) bulundurun. Ayrıca doktorunuzun önerdiği ilacı

kullanın.

67

Güzergah Seçimi

126. Nehir ve denizdeki gemi yolculukları

arasındaki fark nedir?

Denizde yapılan gemi seyahatleri dünyayı gezmek

için muhteşem bir yoldur; nehir boyunca yapılan

gemi seyahatleri ise sizi belirli bir güzergah üzerindeki

kültürel yaşama yakınlaştırır. Nehir seyahati,

deniz seyahatine nazaran büyük dalgalarla boğuşulması

gerekmediği için daha sakindir. Nehir gemileri

daha küçük olduğu için, büyük okyanus gemilerinin

yanaşamadığı bir çok iç limana yanaşabilir. Nehir

gemilerinin kapasitesi genellikle 150 kişinin altındadır.

Verilen hizmet de buna bağlı olarak daha özel

ve kişiseldir; inmek ve binmek için uzun kuyruklar

oluşmaz.

Tercihiniz denizde gemi seyahati ise, kruvaziyer

firmaları arasındaki en önemli fark sundukları atmosferdir.

Büyük gemilerde şatafatlı hizmetler ve

eğlence olanakları sizi beklerken küçük gemilerde,

nehir gemilerinin sunduğu sıcak ortam ve manevra

kabiliyeti öne çıkar. Seyahat acentanız sizi, yolcuların

yaş ortalaması, turun eğiticiliği, sıradanlığı

veya seçkinliği hakkında bilgilendirecektir.

127. Doğru gemiyi seçin.

Turunuzu belirlerken seyahat acentanızdan geminin

Gemi

Seyahatleri

G E M İ S E Y A H A T L E R İ

68

Ü Ç Ü N C Ü B Ö L Ü M

özellikleri hakkında detaylı bilgi alabilirsiniz: Manzaralı

restoran, güverte gezinti kordonu, kitaplık,

sauna, spor odası, bar, lobi, dans salonu var mı?

Kabin/kamaraların büyüklüğü ne kadar? Kabin/

kamaralarda klima var mı? Banyo ortak mı yoksa

özel mi?

Nehir gemileri, okyanus gemilerinden daha küçüktür,

dolayısıyla tesisleri de sayı ve çeşit açısından

azdır. Kabinleri daha küçüktür. Bazı nehir gemileri,

neredeyse yürüme hızında giden mavna veya çarklı

tip gemi olabilir, bu durumda eski moda buharlı

gemi seyahati hoş bir deneyim olacaktır.

Deniz ve okyanus gemileri dört boydan (minik, küçük,

orta, ve büyük) klasik okyanus gemilerinden

özgün hava gemilerine kadar çok değişik tiplerde

olabilir. Büyük okyanus gemilerinde dış kabinler/

69

kamaraların lumboz veya penceresi bulunur ancak

yürüyüşe çıkanlardan rahatsız olabilirsiniz

veya manzarayı göremeyebilirsiniz. İç kamaraları

tercih etme konusunu dikkate alın, hatta sizi deniz

tutuyorsa, geminin ortalarında bir kamarayı tercih

etmeniz iyi olur.

128. Güzergahınızı seçerken sağlık

durumunuzu göz önüne alın.

Çoğu nehir seyahatleri, kentlerin Arnavut kaldırımı

döşeli veya düzgün olmayan yüzeyli sokaklarında

bir miktar yürüyüş gerektirir. Ayrıca bir çok iskelede

yürüyüş rampası veya asansör bulunmaz.

Büyük okyanus gemileri çoğu kez açıkta demirlemek

durumundadır ve karaya özel küçük teknelerle

çıkılır. Fiziksel durumunuz konusunda kendinize

pek güvenmiyorsanız, rezervasyon yapmadan önce

doktorunuzla görüşmenizi öneririz.

Giyim Kuşam ve Yemek

129. Valiziniz hafif olsun.

Mekan kısıtlaması nedeniyle bazı nehir gemilerine

kişi başı bir büyük parça valiz ve bir küçük parça

el valizi getirmenize izin verilebilir. Çoğu deniz

gemileri için kişi başı iki büyük parça valiz ve bir

küçük parça el valizi standarttır. Kesin ayrıntılar

için seyahat acentanız veya kruvaziyer firmasıyla

temasa geçebilirsiniz. Gemi seyahatine çıkarken

otel konaklaması ve karadaki etkinlikleri de dikkate

almalısınız.

130. Duruma göre giyinin.

Nehir gemilerinde, bir tane resmi yemek olabilir,

dolayısıyla yanınıza en az bir takım şık kıyafet alın.

Okyanus gemilerinde ise gösterişli akşam yemekleri

ve eğlence çok daha sıktır. Genellikle denizde geçen

G E M İ S E Y A H A T L E R İ

70

her hafta iki akşam yemeği resmi olup erkeklerin

takım elbise, kadınların da tuvalet veya kokteyl

elbisesi giymesi gerekir. Resmi olmayan akşam

yemeklerinde erkekler spor ceket giyip kravat takmalıdır;

kadınlar ise elbise veya pantalonlu takım

giyebilir. Sıradan akşam yemekleri için erkekler de

kadınlar da spor kıyafet giyebilir. Kahvaltıya üzerinizde

şort ile giderseniz kimseyi rahatsız etmezsiniz

fakat mayo ile yemek salonuna girmek çok uygunsuz

bir davranıştır. Güverte etkinlikleri ve kıyıda yoğun

yürüyüş veya ören yeri ziyareti için alçak topuklu,

tercihen yürüyüş ayakkabıları düşünebilirsiniz.

131. Nehir seyahatlerinde yemek masanızı

sürekli değiştirin.

Çoğu nehir gemisinde tüm yemeklerde, öğle ve

akşam yemeği için bir tek yer olmak üzere açık

oturma düzeni uygulanır. Yemek salonunun farklı

yerlerinde oturarak hem manzaraya bakış açınızı

değiştirebilir hem de başka yolcularla da tanışma

fırsatı yaratabilirsiniz.

132. Deniz gemi seyahatlerinde yemek

salonu oturma yerinizi belirleyin.

Deniz kruvaziyer turlarında genellikle iki yemek

oturma düzeni vardır. Tüm seyahatiniz boyunca size

ayrılan masada oturacaksınız. Gemiye ilk bindiğinizde

doğru kamaranıza gidin ve yemek salonundaki

yerinizi gösteren kartı arayın. Bu kart odanızda hazır

değilse Şef Garson ile temasa geçin. Yerinizi değiştirmek

istiyorsanız ricanızı Şef Garsona yolculuğun

erken bir aşamasında uygun bir dille anlatın.

133. Gemideki harcamalarınızı izleyin.

Genellikle bar içkileri yolculuk ücretine dahil değildir.

Birçok gemide, otellerde olduğu gibi yaptığınız

tüm harcamaları kamara hesabınıza yazdırabilir ve

turun sonunda size iletilen toplu hesabı bir seferde

ödeyebilirsiniz.

71

134. Şarap ısmarlarken görgü kurallarına

dikkat edin.

Şarap ve diğer alkollü içecekler genellikle tur fiyatına

dahil değildir. Akşam yemeğinde kendinize

bir şişe şarap ısmarlıyorsanız bunu masa arkadaşlarınızla

paylaşmanız hoş bir görgü gereğidir. Masa

arkadaşlarınız da bir başka akşam aynı şeyi yapacaktır.

Bundan kaçınmanın yolu, lokantada kadeh

şarap siparişi vermenin mümkün olup olmayacağını

sormaktır.

135. Karada iken musluk suyu içecekseniz

iki kere düşünün.

Nehir ve deniz gemilerindeki çeşme suyunun içilebilir

olup olmadığını öğrenin. Karada iken suyun kalitesi

hakkında rehberinizden veya danışmadan bilgi

alabilirsiniz. Su kalitesi hem ülkeden ülkeye hem

de kentten kente çok değişmektedir. Emin olmadıkça

kesinlikle açık su veya musluk suyu içmeyin.

Hizmetler

136. Çamaşır servisi ücretlidir ama

kullanmaktan çekinmeyin.

Özellikle gemide ya da birkaç gün kalınan otellerde

bırakın çamaşırlarınızı otel veya gemi personeli yıkasın.

Böylece valizinizde yer kazanırsınız.

Nehir gemilerinde de çamaşırınızı yıkatmanız

mümkündür. Kendi çamaşırlarınızı kendinizin yıkayabileceği

çamaşırhane ve kuru temizleme tesisleri

bulunmadığını aklınızdan çıkarmayın. İç çamaşırı

ve çorap gibi ufak tefek şeyleri elde yıkamak için

yanınıza küçük bir miktar deterjan almanızı öneririz.

G E M İ S E Y A H A T L E R İ

72

Deniz gemilerinin çoğunda çamaşır yıkama ve kuru

temizleme hizmeti ile kendi çamaşırlarınızı kendinizin

yıkayabileceği çamaşırhaneler bulunmaktadır.

137. Elektrikli cihazlar için konvertör ve

adaptör getirin.

Nehir ve deniz gemilerinde elektrik genellikle 220

138. Gerektiği durumlarda kullanmak üzere

Türkiye’yi nasıl arayabileceğinizi

öğrenin.

Gemideyken odanızdan veya geminin radyo odasından

uydu telefon servisini kullanarak telefon

görüşmesi yapabilirsiniz. Yönetim ofisinden faks

veya telgraf gönderebilirsiniz. Hatta bazı okyanus

gemilerinde e-posta da alıp gönderebilirsiniz. Tüm

bunlar çoğunlukla ücretlidir. Karadayken telefon

kartı ve yerel tesisleri kullanarak daha düşük ücretlerle

gereksinimlerinizi giderebilirsiniz.

139. Kruvaziyer firmasının belirttiği bahşiş

kurallarını öğrenin.

Çoğu gemi seyahati turlarında gemi personeline verilecek

olan bahşişler tur fiyatına dahil değildir. Kişi

başı, günlük 7 ile 9 Amerikan Doları bahşiş ortalama

bir rakamdır. Bu rakam toplamdır, gemi personeli

bahşişleri bir havuzda toplayıp kendi kurallarınca

paylaşırlar.

73

Otel ya da Gemiden Ayrılış

140. Otelden ya da gemiden ayrılırken

ayrılış işlemlerinizi tamamlayıp ekstra

harcamalarınızı ödeyin.

Bu ödemeleri bir önceki akşamdan ya da sabah kahvaltısından

önce yaparsanız çıkış anına sıkıştırmamış,

sizinle birlikte seyahat edenleri de bekletmemiş

141. Odanızdan ayrılmadan önce

odanızdaki tüm çekmece ve dolapları

kontrol edin.

Çekmecelerinizi kullanmamış olsanız bile bunu

yapmayı ihmal etmeyin çünkü odanızı temizlemeye

gelen kat görevlileri temizlik esnasında size ait olan

eşyaları dolaplara kaldırmış olabilir.

142. Para, pasaport vb eşyalarınızı kontrol

Yatağınızın altında, yastığınızın içinde veya kasada

para, pasaport vb bırakıp bırakmadığınızı kontrol

143. Biletinizi, pasaportunuzu ve

paralarınızı aldığınızdan emin olmadan

hatta son bir kere daha kontrol

etmeden lobiden ayrılmayın.

Eve

Dönüş

E V E D Ö N Ü Ş

74 D Ö R D Ü N C Ü B Ö L Ü M

Gümrük

144. Hazırlıklı olun.

Uçaktan çıkar çıkmaz pasaportunuzu ve yurt dışında

yaptığınız alışverişlerin fiş ve faturalarını kolayca

çıkarabileceğiniz bir yerde hazır bulundurun.

145. Kuralları öğrenin.

Normalde her Türk vatandaşı 300 EURO karşılığı,

ticari olmayan yabancı mal/eşyayı gümrükten muaf

olarak yurda getirebilir. Bundan sonraki 1500 EURO’luk

kısım %10 gümrük vergisine tabidir. Değeri

daha fazla olan mallar ise ticari ithalat kapsamına

300 EURO’luk kısım yanınızda getirdiğiniz eşyalar

için geçerlidir. Postayla gelen normal paketler,

üzerindeki değeri 100 EURO’dan fazlaysa gümrüğe

tabidir. Çeşitli sebeplerle (bayram gibi) hediye

olarak gelen paketlerde 300 EURO’luk kısım muaftır.

Yetişkinler için 300 EURO, 15 yaşın altındaki

çocuklar için ise 145 EURO değerinde beraberinde

75

getirilen hediyelik eşya muafiyeti vardır. Daha detaylı

bilgiyi http://www.gumruk.gov.tr/Brosurler.

aspx adresinde Yolcu İşlemleri başlığı altında bulabilirsiniz.

146. Gümrükten nelerin geçirilmesinin

yasak olduğunu bilin.

Yurt içine getirilmesi yasak veya belirli mercilerce

önceden izin verilmesi gereken mallar hakkında

http://www.gumruk.gov.tr/Brosurler adresinden

bilgi alabilirsiniz. Örneğin gerçek antika ve sanat

eserleri gümrükten muaf olmasına karşın Kültür

Bakanlığı’nın izni gerekmektedir. Bu konuyla ilgili

http://www.mfa.gov.tr/MFA_tr adresinde de oldukça

ayrıntılı bilgi vardır.

147. Beraberinizdeki eşyalara gümrük

vergisi tahakkuk ettirilmesini önleyin.

Tura çıkarken beraberinizde değerli ithal eşya götürüyorsanız,

satın alınmasıyla ilgili fatura vb belgeyi

veya başka bir aidiyet belgesini yanınıza alın. Aksi

taktirde gümrük görevlileri sizden gümrük vergisi

ve harcı tahsil etmek isteyebilir. Yurt dışına çıkarken

kamera ve benzeri cihazları seri numaralarıyla

birlikte gümrüğe kaydettirin. Mücevheratınız sigortalıysa

veya değerliyse, ilgili belgelerin fotokopilerini

yanınızda getirin.

148. Elinizde kalan dövize dikkat edin.

Gittiğiniz ülke yüksek enflasyon yaşanan bir ülkeyse

ya da parası kolay bozdurulamayan türden ise

yanınıza almış ya da bozdurmuş olduğunuz miktarı

dönmeden önce tüketin ya da Dolar veya Euro’ya

çevirin.

E V E D Ö N Ü Ş

76

Seyahatiniz Bittikten Sonra

149. Seyahat acentanıza bilgi verin.

Seyahatinizden memnun kalsanız da kalmasanız da,

seyahat acentanıza bir mektup yazın veya geziyle ilgili

değerlendirme formunu doldurun. Dürüst olun.

İyi ve kötü deneyimlerinizi belirtin. Ciddi seyahat

acentaları bu tür değerlendirmelere çok önem verirler

ve gelecekteki programlarını müşterilerinden

gelen bilgiye göre yaparlar.

Seyahatiniz Süresince Yaşadığınız

Sorunlar

150. Reklamasyon nedir?

Turizm tüketicilerine sunulan hizmetlerde, vaat

edilen hizmetin eksik sunulması durumunda eksik

hizmet için tüketicinin talep ettiği tazminata reklamasyon

151. Memnuniyetsizliğinize neden olan

sorunları doğru belirleyiniz.

Bu iş için şu sorulara cevap arayınız:

• Seyahat acentasının bana verdiği bilgiler doğru

mu?

• Tesis olması gereken nitelikte mi?

• Seyahat acentasınca taahhüt edilen hizmetleri

alıyor muyum?

• Hizmet (işletme) kalitesi olması gereken nitelikte

mi?

• Eksik olan ne?

7777

Özellikle son soruya vereceğiniz cevap çok önemli.

Cevabın somut olmasına dikkat edin. Somut olarak

eksikliği belirleyiniz. Örneğin, broşürde otel odalarında

TV görünüyordu, ama sizin odanızda yok.

152. Belirlediğiniz eksikliğin giderilmesini

Bu isteğinizi öncelikle eksikliğin yaşandığı tesis

işletmesinden ya da rehberinizden istemek yerinde

olacaktır. İsteğinizin karşılanmaması halinde bunun

yazılı olarak kendinize bildirilmesini sağlayın.

153. Eksikliği en kısa sürede seyahat

acentanıza bildirin.

Eksikliği, açık ve somut olarak derhal seyahat

acentanıza bildirin. Telefon, faks ile veya seyahat

acentanızı temsil eden rehberinize yapacağınız

bildirim sonucunda eksikliğin giderilmesi sağlanacak

ya da bu eksikliğin sorumlusuna yapılacak

ödemeden gerekli kesinti yapılacak ve bu bedel size

ödenecektir.

Unutmayın, seyahat acentanıza bildirmeden, eksikliği

tesise ekstra bir bedel ödeyerek gidermeye

çalışmanız halinde, bu bedelin size aynen geri

ödenmesi ciddi gecikmelere yol açabilir. Çünkü, siz

bu durumda eksikliğin sorumlusundan bu bedelin

tahsilini güçleştirmiş olursunuz.

154. Seyahat acentanızla görüşmeden

tesisi terk etmeyin.

Tesis, sizin kalamayacağınız kadar kötü durumda

ya da tesis dolu olduğu için sizi alamıyor. Seyahat

acentanızla görüşmeden kendi başınıza hareket etmeyin.

Seyahat acentanız ihbarınız sonucu çözüm

üretecektir. Bu çözüme uygun davranın. Bu sorun

nedeniyle uğradığınız sıkıntıya ilişkin haklarınız

yok olmayacaktır. Size önerilen çözüm üretilmedi

ise siz kendi başınıza hareket edebilir ve zararınızın

tazminini isteyebilirsiniz.

E V E D Ö N Ü Ş

7878

155. Rahatsızlığınızı belgeleyin.

Sizi rahatsız eden her şeyi, açık olarak yazdığınız

bir tutanağı bu hususları gören kişilere imzalatın.

Özellikle tesis işletmecisi ve seyahat acentası

temsilcisinin imzaları bulunması yerinde olacaktır.

Tutanağın bir suretini saklayın ve diğer suretini seyahat

acentanıza mümkünse tatil bitmeden veya en

geç tatil bitiminden sonraki bir hafta içinde teslim

156. Seyahatinizde size sunulan

hizmetlerde bir eksiklik olduğunda

turu reddetme, şikayet veya

tazminat haklarınızı kullanabilirsiniz.

Sözleşmeye taraf seyahat acentası sözleşmeden doğan

yükümlülüklerin gereği gibi ifa edilmemesinden

dolayı sorumludur.

Ancak sözleşmenin gereği gibi ya da hiç ifa edilmemesi

tüketicinin kusuruna veya mücbir bir sebebe

7979

dayanıyorsa, seyahat acentası sorumlu tutulamaz.

Tur sırasında, seyahat acentasının sözleşmenin

esaslı unsurunu oluşturan hizmetlerden bir veya birkaçını

sağlamaması ya da sağlamayacağının anlaşılması

durumunda; seyahat acentası, turun devam

etmesi için tüketiciye ilave maliyet getirmeyen eşdeğerde

alternatif düzenlemeler yapar ve sözleşmede

yer alan hizmetler ile sunulan hizmetler arasındaki

farkı tazmin eder.

Söz konusu düzenlemeleri yapmak mümkün değilse,

ya da bunlar haklı nedenlerle tüketici tarafından

kabul edilmez ise; seyahat acentası tüketicinin

hareket yerine veya kabul edeceği herhangi bir

dönüş noktasına geri dönmesi için eşdeğerde ulaşım

imkanı sağlar. Tüketicinin yaptığı tüm ödemeleri 10

gün içinde iade eder ve gerekli hallerde tüketicinin

zararını tazmin eder.

İster seyahatinizi yarıda keserek ister tamamladıktan

sonra, geri döndüğünüzde, elinizdeki belgelerle,

sizi tatmin edecek yanıtı alana kadar sırasıyla turu

satın aldığınız seyahat acentasına, TÜRSAB’a ve

bulunduğunuz ildeki Tüketici Sorunları Hakem

Heyetine başvurabilirsiniz. Tüketici dernekleri ise

her aşamada başvurabileceğiniz ve destek alabileceğiniz

kurumlardır.

157. Seyahatinizde rehberinizle ilgili bir

sorununuz olmuşsa veya rehberiniz

lisanslı değilse neler yapacaksınız?

Turu satın aldığınız seyahat acentasına, TÜRSAB’a

ve bulunduğunuz ildeki Tüketici Sorunları Hakem

Heyetine başvurabileceğiniz gibi turist rehberlerinin

kendi örgütlenmeleri doğrultusunda Turist Rehberleri

Birliği (TUREB)’ne de elinizdeki belgelerle

gidebilirsiniz:

www.tureb.net

Tel: 212-292 0520

E V E D Ö N Ü Ş

80

81

Seyahat Acentaları

Seyahat acentaları kâr amacıyla turistlere ulaştırma,

konaklama, gezi, spor ve eğlence sağlayan,

onlara turizmle ilgili bilgiler veren, bu konuya

ilişkin tüm hizmetleri gören ve turizm ekonomisine

ve genellikle ödemeler dengesine katkıda bulunan

ticari kuruluşlardır.

Seyahat Acentalarının Kuruluş ve İşleyişi

Seyahat acentaları, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın

vereceği işletme belgesi ile kurulurlar. Türk Ticaret

Kanunu hükümleri saklıdır.

Gruplandırma

Seyahat acentaları gördükleri hizmetlere göre üç

grupta toplanırlar:

1. “A” grubu seyahat acentaları: TÜM seyahat

acentalığı hizmetlerini görürler.

2. “B” grubu seyahat acentaları: Uluslararası

kara, deniz ve hava ulaştırma araçları ile (A)

grubu seyahat acentalarının düzenleyecekleri

turların biletlerini satarlar.

3. “C” grubu seyahat acentaları: Yalnız Türk

vatandaşları için yurt içi turlar düzenlerler.

Başvuru

Bilgileri

B A Ş V U R U B İ L G İ L E R İ

82

B E Ş İ N C İ B Ö L Ü M

“B” ve “C” grubu seyahat acentaları kendi hizmetleri

dışında kalan diğer seyahat acentalığı hizmetlerini

göremezler. Ancak kendilerine (A) grubu seyahat

acentalarının verecekleri hizmetleri görürler.

Yabancı uyruklu seyahat acentaları yurtdışına tur

tertip edemezler.

“A” grubu seyahat acentaları, yurt dışına tertipleyecekleri

turlarda kara ulaştırma araçlarını kullanmak

istedikleri takdirde, kendilerinden dış hatlara

karayolu ile yolcu nakliyatı ruhsatnamesi istenmez.

Ancak, aracın Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca tespit

edilen vasıflara uygunluğu aranır.

Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TÜRSAB)

1618 sayılı yasaya istinaden 1973 yılında kuruldu.

Tüm seyahat acentaları, TÜRSAB üyesi olmak

zorundadır. TÜRSAB şu anda 4000’i aşan üyesiyle

dünyanın en büyük 5. birliğidir.

83

Profesyonel Turist Rehberleri

Yönetmeliğe uygun olarak rehberlik mesleğini icra

etme yetkisini kazanmış, yerli veya yabancı turistlere,

gezi öncesinde seçmiş oldukları dilde rehberlik

eden, onlara tanıttıkları bölgenin kültürel ve doğal

mirası ile ilgili bilgi aktaran, tur operatörü veya

seyahat acentasının yazılı belgelerinde tanımlanan

gezi programının, tüketici açısından satıldığı şekilde

yürütülmesini sağlayan ve bu programı seyahat

acentası adına yöneten kişiler Profesyonel Turist

Rehberi olarak tanımlanır.

Profesyonel turist rehberleri Kültür ve Turizm Bakanlığı

tarafından belgelendirilir. Türkiye Cumhuriyeti

sınırları dahilinde “Profesyonel turist rehberliği

kimlik kartı olmadan rehberlik yapılamaz. Yapanlar

hakkında 13/01/2007 tarih ve 5571 sayılı yasa ile değişik

14/09/1972 tarihli ve 1618 sayılı Seyahat Acentaları

ve Seyahat Acentaları Birliği Kanunu ve diğer

ilgili kanunlar uyarınca gerekli işlemler yapılır.”

(Kültür ve Turizm Bakanlığı Profesyonel Turist

Rehberliği Yönetmeliği Madde 31)

“Seyahat acentaları, turlarda veya sadece tek bir

otelde konaklamayı ve konaklanacak otele ulaşımı

içerenler hariç olmak üzere paket turlarda; paket

tur veya tur başına kırkbeş kişiye kadar en az bir

rehber bulundurmak; tek araç kapasitesi kırkbeş

kişiyi aşan araçlarda bir rehber bulundurmak; turistlere,

rehberler dışında herhangi bir kimse vasıtasıyla

Türkiye’nin tarihi, doğası, kültürü ve turizmi

ile ilgili rehberlik faaliyeti niteliğinde bilgi vermemekle

yükümlüdürler.”

(1618 Sayılı Seyahat Acentaları ve Seyahat Acentaları

Birliği Kanunu Madde 10/a)

Profesyonel turist rehberi olabilmek için üniversitelerin “Turist Rehberliği” bölümünü bitirmek, ya da Bakanlık tarafından açılan kurs ve sınavlarda başarılı olmak gerekir.

Profesyonel turist rehberi seyahatinizde size neler sağlar?

• Hizmet kalitesini kontrol edebilirsiniz.
• Edineceğiniz bilgilerin doğru ve güncel olduğuna güvenebilirsiniz.
• İletişim konusunda güçlük çekmeyeceksiniz. Profesyonel rehber grupla nasıl iletişim kuracağı konusunda eğitim alır. Gerekiyorsa esneklik gösterebilecek ya da değişen koşullara grubun uyumunu sağlayabilecektir. Grup içinde sorun daha az olur, ya da olsa bile kısa sürede çözülür.
• Profesyonel rehber, turun ve seyahati satın aldığınız acentanın toplam kalitesinin de bir işaretidir.
• Bakanlık ve meslek kuruluşları tarafından yapılan denetimlerle karşılaşabilirsiniz ve rehberiniz hakkında tutanak düzenlenmesi hiç de hoş değildir.
• Resmi görevlilerle çözümlenmesi gereken bir durum ortaya çıktığında (hırsızlık vb) profesyonel bir rehber yasadışı konumda olmadığı için krizi çok daha iyi yönetebilecektir.
• Tur için ödediğiniz para, profesyonel rehberlik hizmetini de kapsar. Belgesiz rehberlik söz konusu ise size vaat edilen hizmet sunulmamış demektir.
• Profesyonel rehberin seyahat boyunca bağlı olduğu acenta kadar gruba karşı da sorumlulukları bulunur. Yükümlülüğünü yerine getirmemişse hakkınızı arayabilirsiniz.
• Tur boyunca zamanınızı iyi kullanmış olacak, para/zaman açısından dezavantajlı olmayacaksınız.
• Yabancı ziyaretçiler söz konusu ise ülkemiz en iyi biçimde temsil edilmiş olacaktır. Kaçak rehberlik yasadışıdır ve tüketici haklarını hiçe sayar.

Rehberinizin lisanslı olmaması durumunda ya da rehberinizle ilgili yorumlarınız için lütfen aşağıdaki adreste yer alan Rehber Değerlendirme Formunu doldurunuz:
http://www.tureb.net/tuketicihaklari

Oteller

Türkiye

http://www.turob.org

http://www.hotelguide.com.tr

http://www.hotel-d.com

http://www.hotelbul.com

Uluslararası

http://www.hotel-base.com

http://www.hotel-r.com

http://www.citybreaksguide.com

http://www.hotels-tours.com

http://www.expedia.com

Seyahatle İlgili Faydalı Web Adresleri

Turizm ve Kültür Bakanlığı
www.turizm.gov.tr adresinde “Seyahat Kılavuzu” menüsü

TÜRSAB (Türkiye Seyahat Acentaları Birliği)
www.tursab.org.tr adresinde “Tüketici Bilgileri” menüsü

Türkiye’nin Yurtdışındaki Temsilcilikleri
http://www.mfa.gov.tr/MFA_tr adresinde “Dış Temsilciliklerimiz” menüsü

CNN Travel Guide
http://www.cnn.com/TRAVEL

 

 

 

Sağlıkla İlgili Bilgiler

 

Türkçe

Sağlık Bakanlığı
http://www.saglik.gov.tr

Türk Tabipleri Birliği
http://www.ttb.org.tr

Türkiye Diyabet Vakfı
http://www.turkdiab.org

Türk Kalp Vakfı
http://www.tkv.org.tr

Seyahat Sağlığı Kliniği
http://abone.turk.net/travmed

Uluslararası

International Society of Travel Medicine
http:///www.istm.org

Center for Disease Control
http://www.cdc.gov

International Association for Medical Assistance to Travellers
http://www.iamat.org

Society for the Advancement of Travel for the Handicapped
http://www.access-ability.org/travel.html

Society for Accessible Travel & Hospitality
http://www.sath.org